Hồi ức về chủ nghĩa cộng sản

Воспоминания о коммунизме

Antonio Elorza

Kichbu theo: inosmi.ru

Tưởng như thời đại của chủ nghĩa cộng sản đến hồi kết thúc cách đây 25 năm  khi Bức tường Berlin sụp đổ. Sự tan rã của Liên Xô vào năm 1991 đã xác nhấn điều này. Tuy nhiên, sau đó các chế độ cộng sản ngoài châu Âu đã đứng vững. Trong một số trường hợp các đảng cộng sản cầm quyền đã đưa đất nước phát triển theo con đường chủ nghĩa tư bản nhà nước (Trung Quốc, Việt Nam), trong những trường hợp khác tiếp tục duy trì chế độ độc tài toàn trị (Bắc Triều Tiên), trường hợp thứ ba - nhờ tài trợ từ bên ngoài (Cuba). Trong tất cả trường hợp này, các công dân đã nhận thức rằng các sự kiện đẫm máu, chẳng hạn như những sự kiện diễn ra tại quảng trường Thiên An Môn, sẽ lặp lại. Nhờ sự can thiệp của Gorbachev, các phong trào nhân dân ở các quốc gia Đông Âu đã vất bỏ chế độ độc tài cộng sản.

Các sự kiện tại Hungary năm 1956 và "Mùa xuân Praha" năm 1968 đã cho thấy rằng sự sống còn của chế độ cộng sản phụ thuộc vào việc Liên Xô sẽ đàn áp cuộc nổi dậy của nhân dân hay không. Brezhnev đã giải thích điều này cho chủ tịch Tiệp Khắc Dubcek vào năm 1968. Liên Xô đã không sẵn sàng để rút lui khỏi các đường biên giới, nơi họ áp sát vào năm 1945, từ chối bảo trợ đảng cộng sản của các nước  phe xã hội chủ nghĩa và không cho phép các nước đó phát triển theo con đường dân chủ.

Nhiệt tình cách mạng của ý thức hệ cộng sản suy yếu, và chỉ có thể trông mong vào bạo lực. Tình đồng chí nhường chỗ cho hành động kẻ cướp, như nhà khởi xướng tư tưởng của "Mùa xuân Praha" Zdenek Mlynár đã nói. Khi Gorbachev bắt đầu cải cách, hy vọng lặp lại thí nghiệm của Lenin với NEP, thì ông đã không có bất kỳ cơ hội nào để thực hiện điều này.

Nếu trở lại thế giới của "chủ nghĩa xã hội hiện thực" của những năm 80s, thì sự xơ cứng ý thức hệ và sự mong muốn của bộ máy quan liêu đàn áp bất kỳ thế giới quan thay thế nào sẽ trở nên rõ ràng. Lên án các nhà dân chủ-xã hội và những người cộng sản châu Âu, những người tán dương của "chủ nghĩa xã hội hiện thực" đã tìm cách để duy trì chủ nghĩa Maxism-Leninism. Và đã không thể làm được điều gì. Khởi xướng perestroika, Gorbachev đã vô tình tạo điều kiện cho sự sụp đổ của toàn bộ hệ thống. Điều này giải thích sự thù hận đối với ông, đặc biệt từ phía những người, như giới chức cao cấp, được hưởng đặc quyền đặc lợi.
Theo mô hình do Stalin vạch ra, Đảng CSLX đã lãnh đạo đời sống chính trị tại các nước dân chủ nhân dân, bất chấp sự bất bình từ phía họ. Cần nhấn mạnh rằng uy tín to lớn của "quê hương của chủ nghĩa xã hội" trong những năm 30s, đã ăn sâu vào trái tim của giới trí thức, chứ không phải của người lao động. Ở Italia, Pháp và Tây Ban Nha sự tham gia của những người cộng sản trong phong trào kháng chiến chống phát xít đã mang lại một hào quang dân chủ cho đảng cộng sản của những nước này. Chính lúc đó đã sinh ra chủ nghĩa công sản dân chủ, hay là chủ nghĩa cộng sản châu Âu mà sau này Liên Xô đã bác bỏ, trước hết,  vì sau chiến tranh nền kinh tế Tây Âu đã bắt đầu phát triển nhanh chóng. Không chỉ đảng cộng sản Pháp, trung thành vô hạn với Kremlin, mà thậm ngay cả Santiago Carrillo đã gắn chủ nghĩa cộng sản châu Âu của mình với "đảng của mọi thời đại", với đảng của Stalin. Đảng Cộng sản còn lại một mình ở ngã ba đường, như lúc bấy giờ Giorgio Napolitano nhận xét.

Những tài liệu lưu trữ được giải mật sau sự sụp đổ của Liên Xô đã làm thay đổi những quan điểm truyền thống từng tồn tại về chính quyền Xô Viết tốt đẹp của Lenin. Người ta cố gắng biện minh cho sự tàn bạo bởi cuộc nội chiến, và sau đó là bởi sự bạo hành của Stalin và ông đã bị chỉ trích không thương tiếc tại đại hội XX của Cộng sản Liên Xô (1956). Bây giờ chúng ta biết rằng sự khủng bố tàn khốc của Stalin như sự chối bỏ hoàn toàn dân chủ đã bắt đầu ngay dưới  thời Lenin và là công cụ của chính sách nhà nước. Đây đó Stalin thể  hiện linh hoạt hơn: cho phép khả năng thành lập các mặt trận nhân dân, đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít để cứu nguy cho nền dân chủ.

Sau đó, thật vậy, ông đã phá hủy tất cả điều này bằng cách sử dụng "các nền dân chủ nhân dân". Bắt đầu từ những năm 60s của thế kỷ trước, phong trào cộng sản ở châu Âu co lại, như da vân mềm và cuối cùng chỉ còn lại ở những nơi nó sinh ra. Vào giao thời của những năm 60s-70s, sự sùng bái Mao đã đạt đến đỉnh điểm của nó, và sau đó, vào năm 1975, những người cộng sản chiến thắng tại Việt Nam và Campuchia. Nhưng  khi họ bắt đầu hiểu tất cả nỗi kinh hoàng của "bước đại nhảy vọt" và "cách mạng văn hóa", sự ngưỡng mộ trước Người cầm lái vĩ đại đã chấm dứt. Dòng máu đã đóng băng trong tĩnh mạch, khi những tội ác của  Khmer Đỏ trở nên nổi tiếng. Về hình thức và nguồn gốc, tội ác diệt chủng đã được gây ra bởi  họ là sự tiếp nối của những hành động dã man của những người cộng sản châu Âu.

Bất chấp những nỗi kinh hoàng của các trại tù Xô Viết, của hàng triệu người chết trong "đại nhảy vọt" và bàn tay của Khmer Đỏ, chủ nghĩa cộng sản, chế độ độc tài toàn trị, đã tránh được sự lên án toàn thể, như chủ nghĩa quốc xã và chủ nghĩa phát xít. Và điều này khá nguy hiểm bởi vì những nhân tố đàn áp của nó xuất hiện trong các phong trào cấp tiến đang nổi lên. Người ta thường nói rằng "chủ nghĩa tư bản là tội ác", còn "chế độ Xô Việt" thật ngây ngô.

Bây giờ tầng lớp người dân sung túc về kinh tế (giàu có) đang tác yêu tác quái khắc nơi, và họ tuyên bố "người nghèo" (trước đây là giai cấp vô sản) gần như những người phải chịu đau khổ, còn "người giàu có" - nguyên nhân của tất cả các tội lỗi. Và không chỉ vì họ là những kẻ bóc lột, mà còn bởi vì rằng họ không hiểu sứ mệnh lịch sử quan trọng của đội quân tiên phong cách mạng. Chính Cheka và các tổ chức tiếp theo hủy diệt con người đã xuất hiện như thế. Chỉ khi các đảng cộng sản chiến đấu chống lại chủ nghĩa phát xít và vì dân chủ, đóng vai trò là lực lượng tiên tiến, họ có thể thay đổi quan điểm lịch sử này về bản thân mình.

* Аntonio Elorsa - chủ nhiệm khoa chính trị của Đại học Komplutense (Madrid)

-----