Phát biểu của tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama tại Hà Nội 24/5/2016

Xin chào, xin chào Việt Nam!!! [tiếng Việt]

Cảm ơn, cảm ơn rất nhiều! Chính phủ và nhân dân VN, cảm ơn vì sự đón tiếp nồng hậu và lòng mến khách mà các bạn đã dành cho tôi trong chuyến thăm này. Cám ơn tất cả các bạn đã đến đây hôm nay.

Những người VN trên khắp đất nước tuyệt vời này, trong đó có rất nhiều người trẻ, là đại diện cho sự năng động, tài năng và hy vọng của VN. Trong chuyến thăm này, tim tôi đã nhiều lần rung động bởi sự tử tế mà dường như đối với người VN là chuyện bình thường. Nhiều người đã đứng hai bên đường, cười và vẫy chào, thể hiện tình bạn giữa nhân dân 2 nước chúng ta.

Tối qua tôi đã đi thăm khu phố cổ ở Hà Nội, thưởng thức một số món ăn Việt nổi bật, ăn bún chả và uống bia Hà Nội. Tôi phải nói là phố phường Hà Nội thật đông đúc, tôi chưa từng nhìn thấy nhiều xe máy như thế trong đời. Tôi chưa dám thử đi sang đường, nhưng có thể sau này khi tôi quay lại thăm, các bạn sẽ chỉ cách cho tôi.

Tôi không phải là Tổng thống Mỹ đầu tiên thăm VN trong những năm qua. Nhưng tôi là người đầu tiên, giống như nhiều người trong các bạn, lớn lên khi cuộc chiến giữa hai nước đã không còn. Khi quân đội Mỹ rời VN, tôi mới 13 tuổi. Lần đầu tôi biết đến VN, gặp gỡ người Việt, là khi lớn lên ở Hawaii, nơi có một cộng đồng người Mỹ gốc Việt sinh sống.

Ở VN cũng vậy, có những người trẻ hơn tôi rất nhiều, như tuổi của hai con gái tôi, đã lớn lên chỉ biết có hòa bình và quan hệ bình thường giữa hai nước.

Vì thế tôi đến đây, hiểu về quá khứ, lịch sử khó khăn của chúng ta, nhưng tập trung vào tương lai, vào sự thịnh vượng, an ninh và phẩm giá con người mà chúng ta có thể cùng nhau thúc đẩy.

Tôi cũng đến đây với lòng tôn trọng sâu sắc đối với di sản cổ xưa của VN. Hàng thiên niên kỷ qua, nông dân đã trồng cấy trên mảnh đất này. Lịch sử đó được ghi trên Trống đồng Đông Sơn. Đê sông Hồng ở Hà Nội đã có hơn nghìn tuổi. Thế giới rất quý lụa và tranh VN, Văn Miếu đứng đó tượng trưng cho lòng hiếu học của dân tộc các bạn.

Nhưng lịch sử hàng thế kỷ của dân tộc VN cũng có những trang chiến tranh, mảnh đất máu thịt của các bạn không phải lúc nào cũng nằm trong tay các bạn. Nhưng như cây tre, tinh thần không thể bẻ gãy của các bạn đã được Lý Thường Kiệt khắc họa: "Sông núi nước Nam vua Nam ở. Rành rành định phận tại sách Trời".

Hôm nay, chúng ta cũng nhớ lại một lịch sử lâu dài hơn giữa VN và Hoa Kỳ mà hai bên thường không để ý. Hơn 200 năm trước, người Cha lập quốc của chúng tôi, Thomas Jefferson, khi trồng cấy trên mảnh ruộng của mình đã tìm đến gạo Việt, nổi tiếng là trắng và thơm ngon. Không lâu sau đó, các tàu buôn của Mỹ đã cập cảng VN.

Trong Thế chiến thứ 2, người Mỹ đã đến giúp VN đấu tranh chống ngoại xâm. Khi phi công Mỹ bị bắn rơi, người dân Việt đã cứu giúp. Vào ngày VN tuyên bố độc lập, khi người Việt đổ ra những nẻo đường của thành phố này, Hồ Chí Minh đã nhắc lại Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ. Ông nói mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, tạo hóa đã ban cho họ những quyền không thể xâm phạm, trong đó có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.

Vào một thời điểm khác, những hiểu biết và tương đồng của chúng ta trong đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân đã có thể đưa hai nước lại gần nhau sớm hơn. Nhưng thay vào đó, sự đối đầu trong Chiến tranh lạnh và nỗi sợ chủ nghĩa cộng sản, lại chia rẽ chúng ta. Những xung đột đã đẩy chúng ta vào đau khổ. Chúng ta đã học được bài học xương máu: Chiến tranh, dù với mục đích gì, chỉ đem lại đớn đau và bi kịch.

Nghĩa trang liệt sĩ không ở xa đây, nhiều gia đình VN vẫn không nguôi nhớ về 3 triệu người con, lính và dân thường, ở cả hai miền đã bỏ mạng. Ở Bức tường tưởng nhớ ở Washington D.C, chúng ta vẫn có thể chạm vào tên của 5.350 người Mỹ đã ra đi trong cuộc chiến đó. Ở cả hai nước, người thân, bạn bè vẫn đau lòng khi nhớ lại những người họ yêu thương đã mất.

Như ngay ở nước Mỹ, chúng tôi học được rằng dù có ít nhiều sự bất đồng với cuộc chiến, chúng tôi vẫn vinh dự chào đón những người lính trở về và tôn trọng vì họ xứng đáng, hôm nay, người Việt và người Mỹ, chúng ta có thể cùng nhau nhìn nhận nỗi đau và sự hy sinh ở cả hai phía.

Gần đây hơn, trong hơn hai thập kỷ qua, VN đã đạt được những tiến bộ vượt bậc. Ngày nay, thế giới có thể nhìn rõ những thành tựu mà các bạn đã đạt được. Với công cuộc đổi mới kinh tế và các hiệp định thương mại tự do, trong đó có với Mỹ, các bạn đã gia nhập thời đại toàn cầu, điều mà nhiều nơi khác đi ngược lại. Đầu tư nước ngoài đổ về, là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất châu Á, VN đã trở thành nước thu nhập trung bình.

Chúng ta có thể nhìn thấy sự tiến bộ của VN qua những tòa nhà cao tầng ở Hà Nội, TP.HCM, những trung tâm thương mại và khu đô thị mới, vệ tinh VN đã phóng vào không gian, và một thế hệ trẻ gia nhập internet để học tập và khởi nghiệp. Điều đó thể hiện trong hàng chục triệu người VN có Facebook và Instagram, không chỉ để post ảnh selfie, dù chính tôi cũng làm thế nhiều và mấy hôm nay bao nhiêu người xin chụp selfie với tôi, các bạn cũng lên tiếng vì những điều mình quan tâm, như bảo vệ cây cổ thụ ở Hà Nội.

Sự năng động đó đã đem lại tiến bộ cho rất nhiều người. VN đã giảm nghèo một cách ấn tượng, nâng cao thu nhập các hộ gia đình và tạo ra hàng triệu người thuộc tầng lớp trung lưu. Đói nghèo và bệnh tật, tử vong ở phụ nữ và trẻ em đều đã giảm. Số người được tiếp cận điện nước tăng lên, trẻ em trai và gái được học hành. Đó là những tiến bộ phi thường, là điều các bạn đã làm được trong một thời gian ngắn.

VN đã làm biến đổi quan hệ giữa hai cựu thù chúng ta. Chúng ta đã học được bài học của Thiền sư Thích Nhất Hạnh, rằng để đối thoại, cả hai bên đều phải sẵn sàng thay đổi. Khi đó, cuộc chiến vốn chia rẽ chúng ta nay lại là cội nguồn của tình bạn.

Hãy để chúng tôi giúp đưa những người mất tích trở về, rà phá những bom mìn chưa nổ vì không đứa trẻ nào phải mất mạng chỉ vì chơi đùa bên ngoài. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục giúp đỡ người khuyết tật VN, trong đó có trẻ em, cũng như giúp khắc phục hậu quả chất độc da cam, để chiến tranh sẽ mãi rời khỏi VN. Chúng tôi đã làm sạch sân bay Đà Nẵng, sẽ làm tiếp ở sân bay Biên Hòa.

Đừng quên rằng quá trình hòa giải giữa hai nước đã được bắt đầu từ những cựu chiến binh, những người muốn được gặp lại nhau như bạn bè. Đó là khi thượng nghị sĩ John McCain, tù nhân chiến tranh nhiều năm, gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người nói rằng hai nước không nên là kẻ thù nữa. Bao nhiêu người Việt và Mỹ khác đã chung tay hàn gắn và xây dựng mối quan hệ. Và có lẽ ít người có thể làm được nhiều cựu chiến binh và giờ là Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, người đến giờ vẫn tham gia quá trình ngoại giao của hai nước, xin cám ơn ông vì những điều ông đã làm.

Vì các cựu chiến binh ấy đã chỉ đường cho chúng ta, vì những người lính đã tìm được cách để có hòa bình, người dân hai nước đã đến với nhau gần hơn bao giờ hết. Giao thương tăng lên gấp nhiều lần, sinh viên VN đến Mỹ học nhiều nhất trong các nước Đông Nam Á, mỗi năm du khách Mỹ đến VN lại tăng lên, trong đó có những người du lịch balô, đi từ Hà Nội 36 phố phường đến Phố cổ Hội An, đến Đại nội kinh thành Huế.

Người Việt và người Mỹ đều có thể liên hệ lời bài hát của nhạc sĩ Văn Cao: "Từ đây người biết thương người. Từ đây người biết yêu người".

Là Tổng thống, tôi tiếp tục xây dựng trên nền tảng tiến bộ đó. Với quan hệ đối tác toàn diện, chính quyền hai nước đang hợp tác chặt chẽ hơn bao giờ hết. Với chuyến thăm này, chúng ta đặt ra những viên gạch để hai nước tiến tới trong nhiều thập kỷ nữa. Lương duyên hai nước bắt đầu từ Tổng thống Thomas Jefferson 200 năm trước đến giờ phút này đã được trọn vẹn. Đã mất nhiều năm và nhiều thăng trầm, nhưng ngày nay, VN và Mỹ là đối tác.

Kinh nghiệm của hai nước cũng là bài học cho thế giới. Trong bối cảnh thế giới đang có nhiều xung đột và đối đầu tưởng như không dứt, chúng ta đã chứng minh trái tim có thể thay đổi, tương lai sẽ khác nếu ta từ chối làm tù nhân của quá khứ, hòa bình tốt đẹp hơn chiến tranh rất nhiều.

Hợp tác giữa Mỹ và VN còn ở quân đội của hai nước. VN là một nước độc lập, có chủ quyền, không nước nào có thể áp đặt hoặc quyết định số phận thay cho VN.

Mỹ rất quan tâm đến sự thành công của VN. Quan hệ hợp tác của chúng ta vẫn ở giai đoạn đầu, nhưng khi tôi rời nhiệm sở, chúng ta sẽ có những nền tảng để tiến tới trong nhiều thập kỷ tới.

Đầu tiên, hãy cùng làm việc để đem lại cơ hội và thịnh vượng thực sự cho nhân dân hai nước. Chúng tôi biết nguyên liệu để thành công về kinh tế trong thế kỷ 21. Trong nền kinh tế toàn cầu, vốn và đầu tư sẽ chảy đến bất cứ đâu có pháp quyền, vì không ai muốn phải hối lộ để mở công ty, họ chỉ muốn bán hàng.

Trong nền kinh tế tri thức, việc làm là dành cho nơi con người được tư duy độc lập, chia sẻ ý tưởng và sáng tạo. Đối tác kinh tế cũng không có nghĩa là nước này đến khai thác tài nguyên thiên nhiên của nước kia, mà là đầu tư và khai thác nguồn tài nguyên lớn hơn, đó là con người, kỹ năng, tài năng. Đó chính là hình thức đối tác Mỹ muốn.

Ngay lúc này, Peace Corps đang đến VN, tập trung vào nhiệm vụ dạy tiếng Anh. Đã từng có những thế hệ người Mỹ trẻ đến đây chiến đấu, nay sẽ có những thế hệ người Mỹ trẻ đến để dạy học, xây dựng và vun đắp tình hữu nghị giữa hai nước.

Những tập đoàn công nghệ và giáo dục hàng đầu nước Mỹ đã hợp tác với các trường đại học VN để tăng cường đào tạo khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học, y tế. Vì dù tiếp tục mở rộng cửa đón sinh viên VN đến Mỹ học, chúng tôi tin rằng các bạn trẻ xứng đáng có được cơ hội học tập chất lượng quốc tế ngay tại đất nước VN. Vì thế, chúng tôi rất hào hứng khi mùa thu này ĐH Fulbright sẽ tuyển sinh năm đầu tại TP.HCM, trường đại học độc lập phi lợi nhuận đầu tiên ở VN, nơi sẽ có những học bổng toàn phần cho sinh viên khó khăn.

Sinh viên, học giả, nhà nghiên cứu sẽ tập trung vào chính sách công, quản trị và kinh doanh, kỹ thuật và tin học, và mọi thứ, từ thơ Nguyễn Du, đến triết lý Phan Chu Trinh đến toán học Ngô Bảo Châu.

Chúng tôi cũng sẽ duy trì hợp tác với các doanh nghiệp trẻ, vì chúng tôi tin rằng khi có thể tiếp cận công nghệ và kỹ năng cần thiết, không gì có thể ngăn được bạn. Điều đó đúng với cả những phụ nữ tài năng của VN, từ Hai Bà Trưng đến những phụ nữ mạnh mẽ ngày nay, đang góp phần thúc đẩy VN tiến bộ.

Bằng chứng là rõ ràng ở bất cứ đâu trên thế giới. Gia đình, xã hội và nền kinh tế sẽ thịnh vượng và bền vững hơn khi phụ nữ và trẻ em gái có cơ hội bình đẳng để thành công trong trường học, công việc và chính quyền.

Chúng tôi cũng sẽ giúp VN phát huy tiềm lực của nền kinh tế thông qua Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP. TPP sẽ giúp VN bán nhiều sản phẩm hơn ra thế giới, đồng thời thu hút về nhiều vốn đầu tư. Nhưng TPP đòi hỏi sự cải cách để bảo vệ người lao động, pháp quyền và sở hữu trí tuệ. Mỹ sẵn sàng giúp VN thực hiện hiệu quả các cam kết.

Các bạn phải biết rằng, là Tổng thống Mỹ, tôi ủng hộ mạnh mẽ TPP bởi người Mỹ cũng có thể mua được nhiều sản phẩm hơn. Nhưng quan trọng là, TPP là một chiến lược tốt. VN sẽ không phải phụ thuộc vào một đối tác kinh tế nữa, mà có thể mở rộng quan hệ với nhiều đối tác, trong đó có Mỹ.

TPP sẽ tăng cường hợp tác trong khu vực, bảo đảm quyền con người, bảo vệ môi trường, phòng chống tham nhũng... Đó là tương lai mà TPP đem lại cho tất cả chúng ta, chúng ta cần hoàn thành nó để bảo đảm thịnh vượng kinh tế và an ninh quốc gia.

Điều này đưa đến lĩnh vực thứ hai mà chúng ta có để hợp tác, vì an ninh của cả hai bên. Trong chuyến thăm này, chúng ta đẩy mạnh hơn hợp tác và lòng tin giữa hai quân đội. Mỹ tiếp tục cung cấp đào tạo năng lực cho cảnh sát biển VN, giúp VN nâng cao năng lực biển, hợp tác cứu trợ nhân đạo trong thảm họa thiên nhiên.

Và khi hôm qua Mỹ đã dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí với VN, VN có thể tiếp cận những trang thiết bị quân sự mà VN cần để bảo vệ an ninh. Còn Mỹ thì tập trung vào việc bình thường hóa hoàn toàn quan hệ với VN.

Trong thế kỷ 21 này, tất cả các nước, trong đó có Mỹ và VN, đều học được rằng, trật tự thế giới mà quan hệ an ninh của chúng ta phụ thuộc vào, có nền tảng là những thông lệ và luật pháp nhất định. Các quốc gia đều có chủ quyền, dù nhỏ hay lớn, đáng tôn trọng, toàn vẹn lãnh thổ không thể bị xâm phạm. Nước lớn không nên bắt nạt nước nhỏ, tranh chấp phải được giải quyết hòa bình.

Các thể chế khu vực như ASEAN, EAS phải được đẩy mạnh. Đó là quan hệ đối tác mà Mỹ muốn, vì hòa bình và hòa giải, là thông điệp của tôi khi tới đây trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Lào.

Ở Biển Đông, Mỹ không tuyên bố chủ quyền gì, nhưng chúng tôi đứng về phía những người ủng hộ tuân thủ những nguyên tắc quốc tế như tự do hàng hải, hàng không, tự do giao thương, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và theo luật pháp quốc tế.

Mỹ sẽ đưa tàu, máy bay và thực hiện các nhiệm vụ ở bất cứ đâu luật pháp quốc tế cho phép, và ủng hộ quyền của tất cả các nước được làm như vậy.

Và khi chúng ta hợp tác chặt chẽ hơn trong những lĩnh vực tôi vừa miêu tả, quan hệ đối tác của chúng ta còn có thành tố thứ ba - giải quyết những vấn đề mà chính quyền hai bên còn bất đồng, trong đó có vấn đề nhân quyền.

Tôi không nói riêng về VN, không quốc gia nào hoàn hảo. Hai thế kỷ qua, chính nước Mỹ cũng đang cố gắng đạt được lý tưởng của những người lập quốc, vẫn đang đối phó với hạn chế của mình như tiền chi phối chính trị, bất bình đẳng gia tăng, phân biệt chủng tộc và tội phạm, chênh lệch tiền lương giữa nam và nữ...

Chúng tôi có những vấn đề và không miễn nhiễm với chỉ trích. Tôi thề là tôi nghe chỉ trích mỗi ngày. Nhưng điều đó thúc đẩy tôi mở rộng đối thoại, để mọi người được lên tiếng, giúp chúng tôi mạnh hơn, thịnh vượng hơn, công lý hơn.

Mỹ sẽ không tìm cách áp đặt lên VN. Những quyền mà tôi nói đến không phải chỉ là giá trị của Mỹ, mà là phổ quát, được nêu trong tuyên ngôn độc lập và Hiến pháp của chính VN: quyền tự do biểu đạt, tự do báo chí, quyền tiếp cận thông tin, lập hội, biểu tình...

Mỗi quốc gia đều cần thực hiện những nguyên tắc cơ bản đó, các chính phủ phải làm gương. Những năm gần đây, VN đã có những tiến bộ qua việc hoàn thiện các nội dung này trong Hiến pháp, thông qua luật Tiếp cận thông tin và cam kết cải thiện vai trò công đoàn khi gia nhập TPP.

Cuối cùng thì người VN sẽ quyết định tương lai của mình. Mỗi nước có truyền thống, thể chế chính trị khác nhau. Nhưng là một người bạn của VN, tôi xin bày tỏ quan điểm của mình: Một quốc gia sẽ thành công hơn khi các quyền con người được đảm bảo.

Khi có tự do biểu đạt, công dân có thể tiếp cận thông tin và chia sẻ ý tưởng mà không bị ngăn cấm, điều đó sẽ thúc đẩy đổi mới, sáng tạo trong nền kinh tế. Facebook hay các công ty công nghệ lớn đã hình thành như vậy.

Khi có tự do báo chí, nhà báo và blogger đưa ra ánh sáng những bất công, sai phạm, quan chức sẽ bị giám sát và xã hội sẽ có niềm tin vào hệ thống chính trị.

Khi có tự do bầu cử, vận động, người dân sẽ chọn được những lãnh đạo tốt, xã hội sẽ ổn định hơn, niềm tin của nhân dân được bảo đảm. Khi có tự do tôn giáo, con người sẽ sống yêu thương và tình cảm, cống hiến nhiều hơn cho cộng đồng.

Khi có tự do lập hội, người dân được tham gia các tổ chức xã hội dân sự, nhiều vấn đề CP không thể giải quyết một mình sẽ có sự hỗ trợ.

Đó là quan điểm của tôi, thượng tôn các quyền này không làm xã hội rối loạn, mà là nguồn gốc cho một xã hội yên bình và thịnh vượng. Đó là thể hiện cao nhất của sự tự do mà các nước, trong đó có VN, trân trọng, là nền tảng của nhà nước của dân, do dân, vì dân.

VN sẽ làm khác Mỹ, và cũng có thể làm khác các nước trên thế giới, nhưng đó là những nguyên tắc cơ bản. 8 năm làm Tổng thống, tôi luôn kiểm điểm xem mình đã làm gì để hệ thống vận hành đúng những nguyên tắc và giá trị, và giúp các nước trên thế giới cải thiện hệ thống của họ.

Cuối cùng, tôi nghĩ quan hệ đối tác sẽ giúp chúng ta đối phó với những thách thức toàn cầu mà không nước nào giải quyết được một mình. Chúng ta phải bảo vệ môi trường và hành tinh tươi đẹp này để phát triển bền vững. Những kỳ quan thiên nhiên như vịnh Hạ Long và hang Sơn Đoòng phải được bảo tồn cho các thế hệ sau.

Nước biển dâng sẽ ảnh hưởng đến những bờ biển mà rất nhiều người VN đang mưu sinh. Vì vậy, khi hợp tác đối phó biến đổi khí hậu, chúng ta hãy cùng thực hiện những cam kết vừa đạt được ở Paris, giúp đỡ nông dân, ngư dân thích ứng và sử dụng năng lượng bền vững hơn, ví dụ ở đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa chúng ta cần để đảm bảo an ninh lương thực cho nhiều thế hệ sau.

Chúng ta cũng tăng cường hợp tác y tế để chữa bệnh cho mọi người. Mỹ cũng sẽ giúp đào tạo năng lực khi VN tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình thế giới. Thật đáng kể khi hai nước từng chiến đấu chống lại nhau, giờ cùng nhau và giúp các nước khác bảo vệ hòa bình. Quan hệ đối tác toàn diện của chúng ta cũng sẽ giúp định hình quan hệ quốc tế một cách trách nhiệm hơn.

Việc bình thường hóa quan hệ không phải trong một sớm một chiều, đã có những va vấp và thụt lùi trong quá trình ấy, có những lúc hiểu nhầm, nhưng có nỗ lực và quyết tâm đối thoại, hai bên đều có thể thay đổi. Nhìn lại cả lịch sử mà hai nước đã đi qua, tôi đứng đây hôm nay hoàn toàn lạc quan về tương lai.

Niềm tin của tôi có nguồn gốc từ tình bạn và cảm hứng chung của hai dân tộc. Đã có những chia rẽ nhưng giờ đây, nhiều gia đình đã đoàn tụ sau nhiều thập kỷ. Như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết trong bài hát của mình về nối vòng tay lớn và mở rộng trái tim, nhìn thấy mình trong người khác.

Nhiều người Mỹ gốc Việt đã thành công trong mọi lĩnh vực, bác sĩ, nhà báo, thẩm phán... Một người trong số họ đang ở đây, tự hào là người Mỹ, cũng tự hào là người Việt, đã trở về quê hương để giúp đồng bào mình.

Tôi tin là thế hệ trẻ VN, nhiều người đang ngồi đây, đã sẵn sàng ghi dấu của mình trên thế giới. Với tài năng, trí thông minh và ước mơ của các bạn, VN có trong tay mọi điều cần để vươn lên. Định mệnh nằm trong tay các bạn, và nếu các bạn quyết định theo đuổi mục đích của mình, nước Mỹ luôn ở bên làm đối tác, bằng hữu của các bạn.

Nhiều năm sau này, khi người Việt và người Mỹ cùng nhau học tập, kinh doanh, sáng tạo, bảo vệ an ninh, môi trường và quyền con người, hy vọng các bạn nhớ về khoảnh khắc này khi tôi chia sẻ tầm nhìn của tôi với các bạn.

Và tôi không thể nói hay hơn chính đại thi hào Nguyễn Du đã nói: Rằng trăm năm cũng từ đây/ Của tin gọi một chút này làm ghi.

Nguồn http://petrotimes.vn/toan-van-bai-phat-bieu-an-tuong-cua-ong-obama-tai-ha-noi-425766.html

Xem thêm:      

- TOÀN VĂN BÀI PHÁT BIỂU CỦA TỔNG THỐNG OBAMA (Bản địch hoàn chỉnh của Đại sứ quán Hoa Kỳ).

https://www.facebook.com/vuhai.tran/posts/1447333491959223

- Toàn văn Thông báo chung Việt Nam - Hoa Kỳ

Nguồn: http://laodong.com.vn/chinh-tri/toan-van-tuyen-bo-chung-viet-nam-hoa-ky-555097.bld
Bản tiếng Anh chính thức từ chính phủ Mỹ: https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/05/23/joint-statement-between-united-states-america-and-socialist-republic

------