Kichbu theo hieuminh.org
Tác giả Trần Mai Lan. FB của chị
Chuyện của
một người Việt sống 25 năm ở Ukraina.
Euromaidan (cuộc biểu tình hướng về châu Âu) ở Kiev vừa qua cho mình qua
nhiều cảm xúc, có lẽ mình sẽ ghi lại những mẩu chuyện nhỏ để lưu lại về
sau,(mong FB sẽ còn hoạt động thêm nhiều năm nữa)
Câu chuyện thứ nhất: Bắt đầu.
Cuộc biểu tình đã
bắt đầu được vài hôm rồi, mình đã chẳng để ý lắm ngoài thông tin là chính phủ
Ucraina đã huỷ bỏ việc kí kết hợp tác với liên minh châu Âu vào phút cuối. Rồi
một buổi trưa mình thấy hai cô nhân viên văn phòng đến xin nghỉ buổi chiều để
ra Maidan (quảng trường Độc lập): vì đêm qua cảnh sát đuổi đánh sinh viên biểu
tình tay không trong các lều trại. Nước mắt lưng tròng các cô ấy nói: “họ đánh
con cái chúng ta, dân Kiev
đang kéo ra quảng trường phản đối, chung tôi cũng muốn đi”.
Và thế là mọi sự
bắt đầu.
Từ mấy cái lều cắm
trại của sinh viên biểu tình bị dẹp bỏ và vài sinh viên bị đánh phải bỏ chạy
trốn trong nhà thờ, trong mấy ngày cuối tuần lượng người tập trung ở quảng
trường đã lên đến gần 800.000, họ không phải là lực lượng khủng bố hay bạo loạn
như mọi người vẫn nghĩ, họ là hai cô nhân viên vp của mình tuổi xấp xỉ 50, họ
là mấy ông chồng về hưu sống ở ngoại ô nghe vợ con gọi điện đi chuyến xe cuối
lên Kiev, họ là giáo viên và học sinh các trường đại học nghe tin sinh viên bị
đàn áp bỏ cả thi kéo nhau tới hỗ trợ.
Ngày hôm sau,
những con người như thế từ khắp các thành phố kéo nhau lên Kiev, họ biết rằng
những người hôm qua đứng, hôm nay phải có ai đó thay, người này truyền tin cho
người khác, tự nguyện và không hề có động cơ gì đặc biệt, chỉ là sự phẫn nộ của
những người có nhận thức và có lương tri.
Ngày hôm sau đi
làm, giọng khản đặc vì nhiễm lạnh, cô kế toán của mình kể rằng người ở nơi khác
đến, không có đồ ăn, không đủ áo ấm. Cả văn phòng quyết định chiều lại ra
Maidan. Mình chạy ra cửa hàng mua bánh mỳ, giò và phomát, cả phòng ngồi gói
thành xuất để phân phát, tin tức về việc chính quyền tăng thêm lực lượng đàn áp
làm ai cũng lo lắng. Anh Tuyen Nguyensy gọi cho mình hỏi bên em có ra không anh
đi cùng với. Sau giờ làm việc từng đoàn người lại kéo nhau đi lên Maidan.
Quảng trường Độc lập. Ảnh: Internet
Cả tuần biểu tình
trong hoà bình, tối đến ca sỹ ra hát miễn phí, những bà cụ về hưu đi từ quê lên
ủng hộ mang theo 1 lọ mật ong và dưa chuột muối nhà làm. Thuốc men, quần áo ấm
liên tục được mang ra, họ đứng tập trung ở Maidan bàn bạc, trao đổi để xác định
rằng chính quyền này quá coi thường dân chúng, coi thường pháp luật, tham nhũng
và lạm quyền…Họ quyết định đứng tiếp và ra những yêu cầu thay đổi cho chính phủ…và
những con buôn chính trị xuất hiện.
Bắt đầu có đại
diện các phe nhóm chính trị và mục tiêu cá nhân, người vô tư, kẻ lợi dụng…Chính
quyền lo lắng và căng thẳng leo thang.
Câu
chuyện thứ 2: Quảng trường độc lập
Diễn biến ở Maidan
bất ngờ cho cả nhân dân và chính phủ, khi chính quyền thành phố Kiev quyết định
dùng một số lượng đông cảnh sát chống bạo động (Berkut) với lí do dẹp lều trại
của sinh viên biểu tình để lắp cây thông đón năm mới ở quảng trường Độc lập,
rồi khi sinh viên các trường đại học kéo lên phản đối hành động đó, họ cho điểm
danh những người vắng mặt tại trường những ngày nay bất kể lí do gì, doạ sẽ
không cho thi, cắt học bổng…Càng doạ dẫm, người dân Kiev và các thành phố khác kéo
lên hỗ trợ nhau càng đông. Họ lên mạng xã hội thông báo: hôm nay xe cá nhân
biển số:.., lên Kiev
sẽ đỗ ở vi trí này, còn…chỗ trống, ai muốn đi cùng cứ việc ra lên xe đi theo,
người góp chút tiền xăng, người mang đồ ăn đường cùng san sẻ.
Mình thật khâm
phục người dân Ucraina khi nhìn thấy những điều diễn ra ở Maidan, dù đã sống ở
Kiev 24 năm, nếu không có Maidan mình cũng không thể nghĩ rằng họ lại văn minh
đến thế, tử tế và nhận thức chính trị cao đến thế. Mấy ngày liền mua thực phẩm
cho nhân viên xách ra đóng góp, họ kiên quyết bắt mình ở lại văn phòng vì mình
có con nhỏ, sợ mình ra ốm về lây cho trẻ con, họ kể rằng ở Maidan người biểu
tình đã lập một nhà ăn, thực phẩm dân mang ra góp được nhà ăn tiếp nhận, san
đều ra các khay rồi mang ra phục vụ tất cả những người có nhu cầu. Gối và chăn
ấm được phát buổi tối cho những người ở lại trực đêm, sáng hôm sau lại trả về
khu lưu giữ, trà và cà phê luôn nóng, thuốc phát miễn phí. Mọi người đều vui vẻ
lịch sự. Đến tối người biểu tình chia thành 2 đội đá bóng trên phố đi bộ, một
cái đàn Piano được ai đó chở ra để ở góc phố, thỉnh thoảng các nghệ sỹ nghiệp
dư trong nhóm biểu tình nổi hứng lại dạo một bài nhạc vui…Anh Minh làm ở công
ty mình sống ở thành phố khác ghé Kiev để về Việt Nam, nghe kể thế không tin
lắm, đòi anh Phi Sang Dao chở ra tận nơi, ăn một bát súp nóng, nhâm nhi ly cà
phê được mời rồi xin viên thuốc đau đầu uống tạm mới chịu đi ra sân bay..
Trời lạnh bất ngờ
và tuyết rơi dầy đặc, những người biểu tình làm nóng người bằng cách xúc tuyết
cho vào bao tải, dọn sạch đường phố, lúc đó họ cũng không biết rằng những bao
tuyết này sẽ giúp họ tạo thành công sự để chống lại cuộc tấn công buổi đêm của
Berkut.
Lực lượng Berkut
lập ra để chống bạo động được sử dụng để chống lại dân chúng, những con người
lương thiệnvà hiền lành không chấp nhận điều đó, chính quyền thay vì lắng nghe
và tìm tiếng nói chung với nhân dân thì lại ngang nhiên coi họ như kẻ thù. Đã
bắt đầu có người biểu tình mất tích, mấy hôm sau tìm thấy một trong số họ với
nhưng vết đánh trọng thương bị vứt ngoài rừng tuyết, một đã chết tay chân còn
đang trói chặt. Cô nhà báo đưa tin biểu tình trên đường về nhà bị một toán đàn
ông lái xe đuổi theo, lôi ra khỏi xe đánh cho đến biến dạng mặt mày. Vì luôn
tác nghiệp nên cô này để máy quay tự động ghi lại toàn bộ sự việc, nhóm hành
hung bị bắt rồi …thôi.
Câu
chuyện thứ 3: Tiếng chuông nhà thờ Mikhail
Những ngày cuối
năm 2013 dần trôi qua, toàn bộ khu trung tâm Kiev được biến thành khu vực riêng
của người biểu tình, dân thành phố đã quen với việc này và chính quyền cũng
vậy. Cây thông năm mới với khung sắt lắp dang dở được dân chúng tự trang hoàng
bằng bất cứ cái gì họ có, mấy quả thông bằng thuỷ tinh màu, con gấu bông cũ hay
vài bông hoa giấy, trông giản dị và ngộ nghĩnh biết bao.
Các cửa hàng trong
lòng khu biểu tình vẫn mở cửa, đồng hô Patek Phillipegiá 100000$ hay túi LV 5000$ một sản phẩm vẫn
bày trên kệ sau khung kính, đu quay nhạc cho trẻ em vẫn rộn ràng, không có cướp
bóc hay đập phá gì trong suốt một tháng qua. Cái ung dung tự tại của người dân
Ucraina nói riêng và dân Kiev
nói chung có lẽ lây sang cho cả tổng thống và chính phủ của ông ta. Họ vẫn kéo
nhau đi trượt tuyết ở Áo và Thuỵ sỹ, còn thổng thống Yanukovich thì bay sang
TrungQuốc và đi dạo bảo tàng nhàn tản ở Bắc Kinh khi một vài đêm trước chẳng
biết ai ra lệnh, Berkut lại tấn công ban đêm vào khu của người biểu tình, những
người dân không vũ khí, không nơi ẩn nấp chạy vào nhà thờ Mikhail, các tu sỹ mở
cửa cho họ và kéo chuông suốt đêm, người dân Kiev lại kéo nhau ra đường hỗ trợ người
biểu tình, dòng người miên man kéo về nhà thờ trong tiếng chuông rền rĩ gợi nhớ
thời trung cổ khi thành phố lâm nguy.
Không lời. Ảnh: internet
Cảnh sát ngày càng
lạm quyền, họ đã quen với cách đàn áp dân chúng vô lối mà không phải chịu trách
nhiệm gì, đã có thêm vài người biểu tình chết trong khi xô xát với Berkut, trên
mạng xã hội có vài đoạn Video quay từ điện thoại cho thấy họ lôi một thanh niên
biểu tình vào góc phố, 12 cảnh sát đánh đập dã man bằng chân tay và báng súng
mặc anh ta la hét. Đoạn video quay cảnh một toán Berkut bắt anh G, thuộc nhóm
biểu tình Codak, giữa thời tiết âm 20 độ C, lột trần truồng chỉ còn đôi tất ở chân
rồi người đấm đá, kẻ cười cợt cho đồng ngũ dùng điện thoại để quay. Hàng mấy
chục người dân căm phẫn đứng nhìn cảnh nhục hình này cách nhà quốc hội 100 mét
giữa ban ngày còn nghe họ thách thức: nhìn đi, có muốn quay video thì quay
đi…mọi việc đã đi quá giới hạn của luơng tri.
Câu
chuyện thứ 4: Mùa đông ảm đạm
Cuộc biểu tình đã
đi vào ngõ cụt, những người dân thường ra đường phản đối chính quyền đã trở về
cuộc sống áo cơm, họ lại kiên nhẫn chờ cuộc bầu cử tới. Thay chỗ của họ ở
Maidan là những nhóm người có tổ chức và mục tiêu chính trị rõ ràng, được lãnh
đạo bởi một đảng phái chính trị nào đó, và một nhóm các sinh viên ở miền tây
lên quyết đi đến cùng vì tương lai của họ. Chính khách các nước đổ đến Kiev, ra
tận Maidan gặp các nhóm biểu tình, trên mạng xã hội nhiều thông tin nói rằng 3
km vuông ở Maidan là một chiến trường khốc liệt giữa các chính trị gia và tình
báo quốc tế(?)
Dù họ có lợi ích
và mưu đồ gì, thì họ cũng làm được cho nhân dân Ucraina một điều là yêu cầu
chính quyền đối thoại hoà bình và tôn trọng quyền tự do của người biểu tình,
tránh đàn áp và đổ máu.
Cái lạnh của mùa
đông đã lên tới đỉnh điểm, khi nhiệt độ ngoài trời là âm 20 độ C vào ban ngày
và âm 27 độ C vào ban đêm. Người biểu tình không trụ được trong các lều bạt
trên phố với thùng củi và ngọn lửa sưởi leo lét, họ kéo nhau vào chiếm vài toà
nhà công sở trong Maidan và đặt trụ sở chính ở toà nhà công đoàn, ai đã từng
đến Kiev sẽ nhớ toà nhà đối diện bưu điện trungtâm trên có bảng đồng hồ, toà
nhà này đã được cho thuê từ lâu, và các công ty tư nhân có văn phòng ở đó rút
đi từ khi cuộc biểu tình bắt đầu để lại mấy tầng nhà trống. Các bác sỹ tình
nguyện làm việc ngoài đó kể rằng đến đêm, trong toà nhà là cả dàn đồng ca những
tiếng ho của người biểu tình nhiễm lạnh. Dù gì với hoàn cảnh này người biểu
tình đã vi phạm pháp luật khi chiếm công sở của nhà nước.
Chính quyền phản
ứng rất khó hiểu và tiêu cực, họ lập những nhóm người ở vùng ủng hộ tổng thống,
trả tiền thuê biểu tình và chở các thanh niên đó lên Kiev. Họ là những thanh niên khoẻ mạnh tham
gia các câu lạc bộ quyền anh hay võ thuật ở địa phương, được lên Kiev chơi miễn
phí lại có tiền tiêu nên cũng hào hứng lắm, việc của họ nghe đơn giản chỉ là ủng
hộ chính quyền và ngăn bọn”gây rối” ở Maidan. Có một anh chàng tên là Vadim
Titusko, dẫn đầu một nhóm như vậy ở Kiev, anh ta hung hăng nổi tiếng đến mức
những người như anh ấy đã được gọi theo họ của anh ta, từ Tituski (những người
giống Titusko) chính thức xuất hiện như vậy đấy (một từ hoàn toàn mới trong
tiếng Nga nhé). Sau khi dẫn đội đi gây rối vài nơi, về Maidan đứng trước đoàn
người biểu tình toàn sinh viên và trí thức, những ông cựu chiến binh và các bà
già về hưu, anh chàng này biết họ bị lợi dụng bởi thông tin sai lệch. Vadim
Tituski cùng nhóm của anh ta liền xin lỗi nhân dân và chạy sang đứng vào hàng của
người biểu tình, mặc cho cảnh sát ngăn cản và doạ truy cứu.
Câu chuyện bi hài
này được kể râm ran ở bến xe, trên tàu điện, còn Vadim thì vẫn đang chẻ củi đắp
công sự ở Maidan cho đến ngày hôm nay. Chỉ có điều tên họ của anh đã biến thành
từ mới chỉ những người gây rối, và chiều chiều với điếu thuốc trên môi ngồi
trầm ngâm ở Maidan anh ấy ngậm ngùi thấu hiểu: Trăm năm bia đá cũng mòn, ngàn
năm bia miệng vẫn còn trơ trơ.
Câu
chuyện thứ 5: Họ là ai?
Tình hình Kiev đã trở nên bất ổn
bởi nhiều đoàn người từ khắp các vùng kéo đến, với ý đồ và mục tiêu khác nhau.
Ở các thành phố khác như Kharcops,Odessa…cũng
vậy. Bất ổn nhưng không nguy hiểm như mọi nguời vẫn nghĩ. Bao giờ cũng thế và ở
đâu chẳng vậy: vài vụ đánh nhau, ai đó bị đâm hay kho hàng bị ăn trộm lúc nửa
đêm…nhưng vì cuộc biểu tình ở Maidan nên chính quyền quy kết nguyên nhân do
nguời biểu tình gây rối, báo chí nuớc ngoài đưa vài hiện tuợng nổi bật làm dư
luận xôn xao.
Ngay cả nguời dân
Ucraina và chính phủ cũng không thể hiểu đuợc điều gì đang thực sự diễn ra hàng
ngày.
Dân chúng huớng sự
phẫn nộ vào lực luợng cảnh sát, họ tìm ra nhà riêng của một ông chỉ huy Berkut,
chặn nguời thân của ông ta lại yêu cầu gọi chồngcon về nhà. Một đoàn nguời có
xe riêng cắm cờ Ucraina tập hợp thành đội xe gọi là Avtomaidan tìm đến nhà bộ
truởng bộ nội vụ và nhà riêng của tổng thống để biểu tình chống đàn áp…Vài cảnh
sát bị thuơng, thêm một cậu thanh niên 20 tuổi nguời gốc Armeni, sinh ra tại
đất Ucraina bị giết. Nguời cha cậu bé lên nhận xác con nghẹn ngào kể lại: Nghe
tin con trai cùng bạn bè ở đại học đi lên Kiev
biểu tình trên Maidan, ông gọi điện bảo con: về nhà đi, đừng dại dột, họ trả
cho con bao nhiêu tiền mà con ở trên đó lâu thế? (chính quyền buộc tội nguời biểu
tình vì đuợc trả tiền). Con trai ông trả lời: Bố, con sinh ra ở đây, Ucraina là
đất nuớc của con, con làm như vậy vì tuơng lai của chính con. Không ai trả tiền
cho chúng con cả,con sẽ ở đây đến cùng..
Những người dân bình thường. Ảnh: Internet
Vâng, cậu ấy đã
vĩnh viễn ở lại Maidan, mãi mãi…
Họ là ai?
Đại diện các đảng
phái như đảng “TỔ QUỐC” của cựu thủ tuớng Yulia Timosenko, đảng “Nắm Đấm” của
cựu vô địch quyền anh Klichko, đảng “Tựdo” từ miền tây và vài ông tỷ phú liên
tục ra Maidan kêu gọi nguời biểu tình ủng hộ phe cánh của mình. Rồi bỗng nhiên
xuất hiện nhóm cực hữu mang tên “cánh tả” với súng ống trong tay. Họ duờng như
đuợc huấn luyện ở đâu đó và từ khi nào đó, họ biết làm bom xăng, biết tấn công
và phòng vệ, tiến lui như những binh lính nhà nghề. Nghe bảo họ tập hợp đuợc những
cựu chiến binh từng chiến đấu ở Afganistan và Kavkatz (thời CCCP là những mật
trận khốc liệt nhất lính Liên xô đã từng tham chiến), lại nghe nói các cựu binh
này rất bất mãn với chính tổng thống Yanukovich vì lần gần đây nhất khi họ tổ
chức tuởng niệm đồng đội đã hi sinh, họ đã phải đứng duới trời mưa gần 2 tiếng
đồng hồ, không đuợc phép đặt hoa truớc khi tổng thống đến. Ông ta đến muộn, rầm
rộ nhân viên bảo vệ, nhà báo quay phim, không chào hỏi những cựu binh tập trung
quanh tuợng đài, đặt hoa xong ra xe thẳng tiến.
Họ là ai trong
chúng ta? Những nguời dân Ucraina hiền lành vô danh, hay cha con ông viện sỹ
viện hàn lâm Ucraina: giáo sư tiến sỹ KuznesovMikhail và cậu sinh viên con trai
ông (ảnh duới,hai bố con ông viện sỹ trong cuộcbiểu tình ngày 19-2 truớc nhà
Quốc hội). Họ là bà bác sỹ Olga Bogomolez, cháu gáicủa phó chủ tịch viện hàn
lâm khoa hoc Liên xô Aleksandr Bogomolez(1881-1946) – từnhững ngày đầu tiên bà
đã ra Maidan cấp cứu cho những nguời biểu tình bị thương không dám vào bệnh viện
(sau một vài truờng hợp bệnh viện từ chối cấp cứu chonguời biểu tình,hoặc vào
viện rồi bị bắt đi mất tích) bà ấy vì đồng bào mình và lời thề thiêng liêng khi
nhận bằng tốt nghiệp, không vì mục tiêu cá nhân hay động cơ chính trị nào khác,
bằng chứng là khi chính quyền mới thành lập, họ đã mời bà nhận chức bộ truởng
bộ y tế, rồi phó thủ tuớng nhưng bà từ chối. Họ là mấy chục ngàn tên tội phạm
đuợc thả ra trong thời gian ngắn vừa qua, là khuôn mặt chịu đựngcủa những cảnh
sát cơ động vì nhiệm vụ phải đứng trên chiến tuyến chống lại đồng bào mình? Vì
sao và vì cái gì? Câu hỏi này ngay cả nguời trong cuộc cũng không trả lời đuợc.
Vậy những kết luận vội vàng và vô cảm từ chúng ta có quá bất công?!
Ngày hôm nay lại
có báo đưa tin, họ là tỷ phú Soroc và nhà sáng lậphãng Ebay tài trợ cho nguời
biểu tình Maidan,dưới đó kèm theo cmt là họ buôn chính trị, lũng đoạn thị
trường cũng có, bảo họ muốn xây dựng một nền dân chủ thực sự ở Châu Âu cũng
có.(uh,sao lại không nhỉ? Đâu phải nguời giàu nào cũng xấu, thayvì họ đầu tư
xây giếng nước ở châu Phi xem ra mục địch rất rõ ràng, thì giúp ĐôngÂu xây dựng
nền dân chủ thực sự cho mấy trăm triệu nguời lại có vẻ như là khó hiểu và không
thực).
Lớp màn bao phủ
Maidan đúng là khơi dậy nhiều hiếu kỳ, định đoán: những bác sỹ nhân đạo cấp cứu
khi đuợc phóng viên phỏng vấn làm sao họ có thể tiến hành phẫu thuật phức tạp
như vậy trong điều kiện tạm bợ ở Maidan, họ nói rằng: bạn không thể tin đuợc
đâu, ở bệnh viện dã chiến tại Maidan có những máy móc và dụng cụ y tế trị giá
500000$, những thứ mà chưa từng có trong các bệnh viên công ởKiev(?)
Rồi lốp xe cũ chất
cao như núi tại Maidan dùng để đốt ngăn cảnh sát tấn công, rồi củi để suởi suốt
ngày đêm ròng rã mấy tháng trời (mình mua một bó củi 2kg đốt lò suởi nhà mình
giá 3$ tại siêu thị, cháy cùng lắm đuợc 3 tiếng). Rồi thức ăn đồ uống, rồi mạng
WIFI miễn phí ở Maidan. Nếu nói rằng chính quyền cho họ mang các thứ đó vào
Maidan thì không phải, nhưng cấm họ mang vào thì rất dễ, vậythì tại sao nó có ở
đó? Tại sao???
Không còn hiểu ra
làm sao nữa,tổng thống Yanukovich vừa gặp bà Catherine Ashton, đại diện ngoại
giao của khối châu Âu buổi chiều hứa sẽ thuơng lượng với bên biểu tình và tìm
giải pháp trong hòa bình để tránh đổ máu, đến đêm vài nhóm cảnh sát lại tấn
công nguời biểu tình làm hai bên có nguời bị thương, sánghôm sau đại biểu quốc
hội chất vấn chính phủ thì chẳng có ai chịu đứng ra nhận trách nhiệm cả. Vài
lần như vậy trong mấy tuần liên tiếp…Tại sao tổng thống cũ lại làm thế? Hay là
ông ta quá coi thuờng mọi thứ, hay là ông ta phát điên rồi? Hay ông cũng không kiểm
soát đuợc tình hình nữa?
Dư luận quốc tế
phẫn nộ, nhân dân phẫn nộ, ngay cả Berkut cũng chán ngán lắm vì nhiệm vụ rất
nặng nề và vô nghĩa họ đang phải làm. Rất nhiều nguời đã đầu hàng phía biểu tình,
họ đuợc những nguời biểu tình dẫn đi và bảo vệ để họ không bị đánh bởi phần tử
quá khích, ông cha đạo đi trước dẫn đuờng đưa họ về nhà thờ trú tạm.
Thật là đau lòng
vì sự vô nghĩa trong nhiệm vụ phải thực thi của đội Berkut, họ là những phần tử
uư tú nhất của ngành công an, vậy mà nay họ nhận sự phẫn nộ từ chính đồng bào
của họ, đến mức một đội bóng đá mang tên Berkut -2quyết định đổi tên để không
mang tiêng xấu này.
Vài tay súng bắn
tỉa xuất hiện, bắn chết những nguời biểu tình, bắn cả vào lực luợng y bác sỹ
đang cứu nguời trên phố, mấy nhà báo bị giết hại. Nhân dân quá phẫn nộ lại đổ
ra đuờng…rồi bất ngờ hơn khi phía cảnh sát cũng bị bắn, từ đạn súng bắn tỉa của
Anh (mỗi khẩu súng này có giá vài chục ngàn $)…Ai là nguời bắn?
Ngày hôm qua nguời
thuộc phe biểu tình tìm thấy những căn phòng bí mật dưới hầm ngầm trong tư dinh
tổng thống cũ, họ đã tìm đuợc nhiều tài liệu mật chứng tỏ các tay súng bắn tỉa
là nguời đuợc Mockva đưa xuống, xin trích dẫn đuờng link (xin lỗi những bạn
không đọc đuợc tiếng Nga). Đây chỉ là thông tin tham khảo, nhưngnó chứng tỏ
nhiều câu hỏi tại sao ở phía trên mà chính quyền cũng như nhân dânUcraina và
cộng đồng thế giới luôn thắc mắc:
Câu
chuyện thứ 7 (tác giả không viết câu truyện thứ 6): Bực bội và lo âu.
Dân Ucraina là
những người hiền lành và kiên nhẫn, dù cuộc sống mấy năm nay rất khó khăn, dù
họ biết rõ chính quyền Yanukovich tham nhũng và lộng quyền, dù chán cái chế độ
gia đình trị này đến tận cổ, họ cũng bình thản chờ cuộc bầu cử mới. Nếu như
Euromaidan khởi đầu bằng nhóm sinh viên và trí thức yêu cầu chính quyền kí hợp
ước với liên minh Châu Âu có mục tiêu chính trị rõ ràng, thì mấy trăm ngàn
người biểu tình sau đó chỉ để phản đối sự lộng hành của nhà cầm quyền với những
người biểu tình mà thôi
Kiev – Đón năm 2014 trong trạng thái bực bội và lo âu,
mình thấy ghét nhóm ” TỰ DO” quá khích kéo bằng được tượng Lê Nin ở đối diện
chợ Đầu bò (бессаравский рынок). Bức tượng đẹp, cùng chất liệu và kích thước
với tượngLê Nin ở Hà nội. Dân Kiev cũng ra cắt cử nhau cùng cảnh sát bảo vệ không
cho họ phá bức tượng này, không phải vì họ còn tôn sùng vị lãnh tụ Cộng sản, mà
vì họ trân trọng lịch sử.
Chính quyền thờ ơ,
người dân lương thiện ngoài ánh sáng không ngăn được dã tâm của kẻ trong bóng
tối, bức tượng bị lật nhào vào một đêm cuối năm, mình căm phẫn thấy vài tên phá
hoại trong hàng ngũ biểu tình xúm quanh đập từng mảnh vỡ một cách hả hê…Thật là
man rợ và kém văn minh, đất nước Ucraina chắc cũng chẳng trông chờ gì được vào
đảng dân tộc chủ nghĩa này!
Vượt lên sự sợ hãi. Ảnh: internet
Nét lo âu hằn trên
khuôn mặt người dân Ucraina, chịu đựng và vị tha như trong suốt chiều dài lịch
sử của đất nước, họ đoàn kết và yêu thương nhau hơn bao giờ hết. Nhiều câu
chuyện cảm động rơi nước mắt trong thời Maidan làm mình cảm phục và trân trọng
đất nước và con người nơi đây. Mình mong và cho rằng họ sẽ có một tương lai tốt
đẹp dù phía trước còn muôn vàn khó khăn.
Trung tâm Kiev
luôn đẹp rực rỡ đến mộng mị với đèn mầu đón năm mới lấp lánh dưới tuyết rơi
những đêm cuối năm chỉ còn là nỗi nhớ, cuộc biểu tình và thái độ mập mờ của
chính quyền (trong việc giải quyết triệt để vấn đề nằm trong tầm tay của họ)
làm tan biến mọi niềm vui.
Thỉnh thoảng lại
tìm thấy một xác chết đeo cờ của người biểu tình dạt vào bờ sông hay cháy trong
xe, mà kết luận của cơ quan điều tra lại là: tự tử(?)
Vài chiếc xe bị
đốt cháy, tội phạm gia tăng do “bần cùngsinh đạo tặc”, do chính quyền buông
lỏng trật tự và những kẻ gây rối lợi dụng.
Người biểu tình đã
có tổ chức chặt chẽ hơn, chia thành từng đội 100 người gọi là Sotnhia (сотня)
nghe nói cho đến cuối tháng 1-2014, cotnhia thứ 38 đang tuyển tình nguyện viên,
có nghĩa là 3800 người biểu tình luôn túc trực ở Maidan.
Báo chí và truyền
hình vô cùng nhanh nhậy và tích cực, chưa bao giờ mình được thấy CMI (giới
truyền thông) làm việc tốt và hiệu quả như thế, họ đưa tin Maidan từng giờ
trong mục Maidan online, đưa tin chính xác và vô tư cảvề bên chính quyền lẫn
bên biểu tình. Trong đêm có người của Cotnhia thứ 7 lấy quần áo tại một cửa
hàng trên phố, sáng thông tin đã lên mặt báo rồi (mình phục cách quản lí ở
Maidan ghê cơ, nếu có một vụ trộm trong hoàn cảnh bình thường thì cơ quan điều
tra chắc cũng không xác định được tội phạm nhanh hơn thế;). Tất cả video cảnh
sát đánh người, nghị trường cãi vã hay người biểu tình kêu gọi đều được đăng
tin nóng hổi trên báo và TV. Vài nhà báo Ucraina đã hi sinh khi lấy tin, mấy phóng
viên nước ngoài áo đầy máu vẫn bám sát điểm nóng.
Không lẽ cứ thế
này cho đến cuộc bầu cử năm 2015
Câu
chuyện thứ 8: Lửa đã cháy và máu đã đổ.
Tuần lễ từ 15/2
đến 21/2/2014 là thời gian khốc liệt nhất của cuộc biểu tình, khi có thông tin
đêm 16/2 chính phủ sẽ huy động một lực lượng hùng hậu cảnh sát quét sạch quảng
trường và đập tan cuộc biểu tình. Dù người biểu tình có nhiều phe nhóm và mục
tiêu khác nhau, dường như có một bộ chỉ huy thống nhất, đồng loạt ở các thành
phố dân tình kéo đến chiếm toà thị chính, ở Kiev họ khẩn trươngchuẩn bị đối
đầu. Cảnh sát dùng xe phun nước đẩy người biểu tình lùi vào khu đã được quây
bằng lốp xe và bao tuyết (dùng nước phun vào người ở nhiệt độ ngoài trời-20 độ
C thật nguy hiểm), bên kia dùng bom xăng ném lại và kéo đến vây phủ tổng thống
và nhà quốc hội. Cảnh giằng co trở nên khốc liệt hơn vào ngày thứ 3, những phát
súng bắn tỉa từ trên cao làm vài người chết, và không chỉ người biểu tình bị
giết, bên cảnh sát cũng hi sinh bởi những phát đạn chính xác vào cổ hoặc đầu
gây sát thương tức thì. Cả hai bên đã mất kiểm soát, họ trút căm hờn lên nhau.
Cảnh sát trước đây chỉ được dùng súng bắn đạn cao su, nay được lệnh bắn đạn
thật, línhdù (loại lính thiện chiến nhất) được điều về Kiev, xe bọc thép tiến vào quảng trường…
Đã có mấy chục
người chết, chính quyền và cảnh sát không thể chấp nhận được việc bọn bạo loạn
giết người thi hành công vụ, còn người biểu tình và dân chúng không tha thứ cho
nhà cầm quyền giết người tay không vũ khí. Thành phố sôi sục. Đêm hôm thứ 4 toà
nhà công đoàn, trụ sở chính của người biểu tình và cũng là bệnh viện dã chiến
bốc cháy. Không phải là cảnh sát đốt vì toà nhà nằm giữa khu quảng trường do
người biểu tình kiểm soát. Chỉ có thể là AI ĐÓ trà trộn vào dám biểu tình hoặc
bọn tituski ( những kẻ quấy rối) gây ra vụ này thôi…Gần 50 người chết trong đám
cháy gồm phụ nữ, bệnh nhân và cả các bác sỹ tình nguyện thổi bùng lên ngọn lửa
phản kháng trong dân.
TV đưa tin liên
tục, chưa bao giờ từ sau chiến tranh thế giới thứ 2 số người chết lại nhiều như
mấy hôm đó, cảnh sát bắn chết một bà hưu trí đi qua đám biểu tình, một cô gái
bị lựu đạn xém lưng khi nằm che cho một bà cụ về hưu lúc cảnh sát tấn công…Đến
15:00 Metro ở Kiev đóng cửa, chuyến tàu Lvov-Kiev ngừng hoạt động ngăn người từ
miền tây lên hỗ trợ Maidan…
Cô thư kí lao vào
phòng kế toán lạc giọng hét: ra Maidan thôi, bọn họ đánh phụ nữ, bọn họ giết
người. Hai cô kế toán nhìn nhau: đi chứ?
-Nhưng tôi đang
mang giày cao gót…
-Metro đóng rồi,
xem có ai đi xe ra quảng trường chúng ta đi thôi.
…,…..
Căng thẳng quá,
mình ra ngoài pha cốc cà phê, nghe cô thư kí gọi điện cho con trai (cô ấy là mẹ
đơn thân, con trai mới 13, 14 tuổi gì đó)
- Mẹ ra Maidan
đây, nếu đêm nay mẹ không về nữa, con biết mẹ ở đâu rồi đấy…
Mình nghẹn ngào,
sau khi nghe điều đó thì tất cả những lời nói đều sẽ là vô nghĩa.
Câu
chuyện thứ 9: Ván bài
Cuộc khủng hoảng
chính trị của Ucraina kéo dài nhiều năm đẩy đất nước này vào tình trạng kiệt
quệ và suy yếu.
Trong thời “cai
trị” của mình ông Yanukovich đã thâu tóm hầu hết quyền lực và kinh tế vào tay
những người thân cận với gia đình ông, thậm chí không nương tay với những người
đồng đảng “các khu vực” đã đư aông ta lên “ngai vàng”. Mâu thuẫn với đảng đối
lập “Tổ quốc” của bà Timoshenko hướng tới cuộc bầu cử 2015 đưa ông ta đến sự
lựa chọn Nga thay vì EU vào phút cuối.
Khi biểu tình nổ
ra ở Maidan, rất nhiều thành viên đảng “Các khu vực” đã rời khỏi đảng.
Các chính khách
ngoại giao và đại diện các đảng phái lặn ngụp ngoài Maidan để tìm giải pháp
đồng minh chống lại chính quyền của ôngYanukovich. Sở dĩ vấn đề Maidan phát
triển một cách không logic và nhiều bất ngờ, bởi lẽ các chính trị gia đối lập
ra vào thoả thuận vài điều kiện với chính phủ lại không đại diện cho người biểu
tình ở Maidan, mà chỉ cho đảng của họ mà thôi. Người biểu tình ở Maidan không
hoàn toàn ủng hộ bất cứ ai trong đám chính trị gia đối lập ấy, cũng chẳng có được
một đại diện cho chính mình. Các thoả thuận giữa chính phủ và người biểu tình
thông qua đại diện những đảng phái đó không được tuân thủ 100% từ cả 2 phía.
Euromaidan sẽ đi vào lịch sử. Ảnh: internet
Cuộc xung đột đẫm
máu trong tuần trước làm lợi thế nghiêng về các đảng phái đối lập khi nhân dân
lại đổ ra đường chống chính phủ, dù sao họ cũng ở bên chiến tuyến của người
biểu tình, dù sao thì đám đông cũng cần người đại diện, và họ cũng đã tìm được
tiếng nói chung.
Trước sức ép ngoại
giao của Mỹ và EU về việc chấm dứt xung đột và sức ép từ phần đông dân chúng,
tổng thống đã chịu ngồi vào bàn thương lượng ngày 20-2 và các điều kiện thoả
thuận đó sẽ được kí vào ngày hôm sau cùng sự chứng kiến của vài ngoại trưởng các
nước EU.
Nghe một nhân
chứng EU kể lai, cuộc thương lượng rất khó khăn, ông Yanukovich liên tục ra
ngoài gọi điện thoại, sau một cuộc điện đàm vớiPutin, ông đã nhanh chóng đồng ý
thoả hiệp (đến thời điểm này thì ông Putin được đề cử giải Nobel vì hoà bình
năm 2014 là có lý?)
Đêm hôm đó ông
Yanukovich vội vã bay đi, chỉ là đi họp đảng ở Kharcop thôi, nhưng ông đã vội
vã bay 2 trực thăng cùng gia đình đi trong đêm, có lẽ ông đã biết ông không còn
quay về nữa.
Khi đại diện các
bên của phe biểu tình đến kí hiệp ước theo thoả thuận vào ngày hôm sau, tổng
thống không đến, chẳng ai biết ông ở đâu, đến nhà gõ cửa thì đội bảo vệ cũng
không còn ai, biết kí với ai bây giờ?
Cách mạng thắng
lợi bao giờ cũng do biết tận dụng thời cơ, họ liền kêu gọi tập hợp quốc hội và
phế truất tổng thống.
Đảng “Tổ quốc” của
bà Timoshenko thắng lớn, nói theo ngôn ngữ của người chơi tá lả là ù luôn trên
tay. Họ có sẵn người trong quốc hội, họ đã từng nắm quyền và là các chính trị
gia lão luyện. Ngay lập tức họ phân bố người của họ vào các vị trí chủ chốt
trong chính quyền lâm thời, chức vụ tổng thống, thủ tướng và bộ trưởng bộ nội
vụ, và các tỉnh trưởng.
Trong hai ngày
tiếp theo, đang trên đà thắng lợi, dưới sự đe doạ của các người biểu tình ngoài
phố, quốc hội thông qua tất cả các điều luật họ muốn với số phiếu tối đa, đảng
viên đảng “Các khu vực” người bỏ chạy ra nước ngoài, người ra khỏi đảng, người
ngậm ngùi bỏ phiếu thuận vì biết rằng không thể làm khác được. Trong ngày hôm
đó 64 chuyến bay VIP rời khỏi Kiev.
Cách mạng thành
công, nhân dân ngơ ngác, các phần tử quá khích coi thường pháp luật nghênh
ngang vác súng ngoài đường, hò nhau đánh vài nghị sỹ hoặc quan chức chính quyền
cũ trả thù riêng, phá thêm mấy bức tượng mà chẳng hiểu sao lại làm thế. Cái lũ
“hồng vệ binh” ấy có lẽ là hệ quả tất yếu của tất cả các cuộc cách mạng(?)
Bà Timoshenko được
thả ra ngay lập tức, bà bay về Kiev,
ngồi xe lăn ra Quảng trường phát biểu say sưa, bà rơi nước mắt xúc động nói:
tôi không nghĩ vì tôi mà nhiều người bỏ mạng như thế.
Đám người biểu
tình mừng cho bà thoát nạn, nhưng cũng ngậm ngùi thương cảm nghĩ: chắc bà ở tù
lâu nên có chút nhầm lẫn gì chăng(?)
Trong suốt cuộc
biểu tình Euromaidan, ngoài mấy chính trị gia đảng “Tổ quốc” ra vào quảng
trường, chưa có lần nào tên bà ấy được người biểu tình nhớ tới.
Giới truyền thông
nhậy bén vô cùng, họ quay cảnh tiền hô hậu ủng vệ sỹ, xe đưa bà đến quảng
trường lao vào đám đông, nhưng trải qua cuộc bể dâu vừa rồi, đám đông không dẹp
ra tránh đường như ngày xưa nữa, ai đó nói rằng giờ khác rồi, muốn làm quan
chức kiểu cũ thì đừng ra đây!, rất nhanh bà hiểu ra vấn đề, nhã nhặn xin lỗi.
TV quay bà phát
biểu, ống kính hướng xuống đôi giầy cao gót bà mang ở chân và cmt một cách lo
lắng, không biết người ngồi xe lăn như bà đi giầy cao thế kia để làm gì? Và có
nguy hiểm không? (thôi thông cảm vì bà là phụ nữ, liệt cũng phải điệu;)
Đúng là cách mạng
luôn làm nên kì tích, bị liệt đã lâu và luôn xin ra tù để đi chữa bệnh, thậm
chí bà Merken nhiều lần cử bác sỹ từ Đức sang khám và kết luận là phải đưa bà
Timoshenko đi chữa bệnh gấp, còn đưa hẳn việc đó vào như một điều kiện để EU kí
hiệp ước với Ucraina, thế mà sau 1 ngày từ khi dời nhà tù bằng xe lăn, bà Yulia
đã nện bước khắp nơi trên đôi giầy cao gót, vai thẳng và mái đầu tóc tết kiêu
kì ngẩng cao. Quả là trình độ y khoa của Ucraina đáng được xếp hạng nhất nhì
thế giới.
Các chính trị gia
đúng là có khả năng thiên bẩm, và ông trời thì lại công bằng quá, gương mặt dân
Ucraina thấy đáng tin là cựu vô địch quyền anhcủa đảng “Nắm đấm” vì đã nhận quá
nhiều vinh quang trên vũ đài chuyên môn, ở vũ đài chính trị ông lại hơi yếu
thế, ông không thể nói năng cuốn hút đám đông, vì sống lâu ở nước ngoài nên ông
chịu ảnh hưởng phương tây, không thể hứa vung vít cho mọi người hài lòng. Nhưng
ông quả là đã rất cố gắng.
Bộ ba chính trị
gia đã chia nhau: Klitchko có thể làm tổng thống sau khi quốc hội thông qua
việc quay lại hiến pháp năm 2004 (quyền lãnh đạo không dồn lên vai tổng thống
nữa), ông Yashenuk làm thủ tướng vì trong quốc hộiđảng “Tổ quốc” của ông chiếm
số đông, đại diện đảng “Tựdo” sẽ làm chủ tịch quốc hội.
Bà Timoshenko xuất
hiện làm cả 3 cùng lúng túng, biết đưa bà ấy vào đâu?
Ván bài tuy đã ù
nhưng con gà chưa to, sau khi quan sát một hồi bà Timosshenko thấy đây là chính
quyền lâm thời, sẽ kết thúc vào 15-5 tới, và trước mắt tình hình còn vô vàn khó
khăn. Cô con gái bà khi mẹ ra tù đang tung tăng nghỉ tại một ks đắt nhất tại
Italia đã kịp bay về, đưa mẹ về thăm bà ngoại một vài hôm. Bà Timosshenko quyết
định lùi lại một bước, tuyên bố không nhận một chân nào trong chính phủ lâm
thời nhưng để ngỏ khả năng tranh cử tổng thốngtrong đợt bàu cử tới.
Thật khó khăn cho
võ sỹ chính trị gia Klichko, người ta không đánh phụ nữ dù chỉ bằng một nhánh
hồng, nắm đấm vo song trên võ đài chẳng dùng làm gì được nhỉ:)
Trần
Mai Lan
HM
Blog: Người ta bảo mạng xã hội thay đổi thế giới là vì có những người viết như
chị Trần Mai Lan. Tôi xin phép đăng ảnh và bài của chị lên blog như một lời cảm
ơn chị đã gửi những thông tin từ Kiev.
Ảnh
trong bài của Maiky/Kiev
-----
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét