Chủ nghĩa Xã hội theo kiểu Trung Quốc

Chủ nghĩa Xã hội theo kiểu Trung Quốc

Nguồn:phanba.wordpress.com

Kichbu posted on 20.11.2012

 

Cuộc Cách mạng châu Á – Andreas Lorenz

Trung Quốc hiện đại và đồng thời cũng lỗi thời, như cuộc duyệt binh, sự tôn sùng cá nhân và các khẩu hiệu chào mừng 60 năm ngày lập nước cho thấy. Mô tả đất nước này như là một xã hội với một Chủ nghĩa Tư bản không kiềm chế là đúng và đồng thời cũng sai: tuy có các luật lệ mới về hợp đồng làm việc, công nhân viên không có nhiều khả năng để đấu tranh cho quyền lợi của họ. Không có công đoàn xứng đáng với cái tên này, tiền lương thấp, điều kiện làm việc thường là một xì căng đan. Đảng và kinh tế cấu kết chặt chẽ với nhau. Đảng điều khiển không chỉ quân đội mà cả chính phủ nữa. Họ là thể chế cao nhất của nhà nước theo Hiến Pháp. Vì thế mà họ ví dụ như quyết định về chính sách công nghiệp và điều khiển – Chủ nghĩa Tư bản hay không Chủ nghĩa Tư bản – cho tới công việc hàng ngày của các ngân hàng và tập đoàn nhà nước. Họ quyết định ai sẽ là tổng giám đốc, quyết định tỷ giá hối đoái cũng như lãi suất của ngân hàng, thỉnh thoảng còn cả giá cả nữa.

Hội đồng nhà nước thực hiện tất cả những điều đó, đứng trên các bộ và ủy ban. Ủy ban quan trọng nhất là “Ủy ban cải cách và phát triển quốc gia”, một phiên bản được hiện đại hóa của cơ quan lập kế hoạch lúc trước. Trước đây, họ quyết định cho tới từng con ốc vít, cái gì và bao nhiêu được sản xuất ra trong nước.

Ngày nay, ủy ban chỉ còn đưa ra chỉ thị về chiến lược, kế hoạch và dự án. Họ nhận chỉ tiêu từ Ủy ban Trung ương của ĐCS. Cứ năm năm một lần là có một phác thảo của một kế hoạch năm năm được đưa ra, kế hoạch mới nhất đây quyết định tương lai của Trung Quốc cho tới năm 2015. Nó hứa hẹn sẽ chấm dứt “sự phát triển không công bằng” của Trung Quốc, giảm bớt hố sâu giữa giàu và nghèo, giữa thành thị và nông thôn, giữa miền Đông giàu có của đất nước và miền Tây tụt hậu. Thêm vào đó, cần phải xây 36 triệu căn hộ có giá phải chăng, 3,9 triệu kilômét đường xá và 45 cảng hàng không.

Qua các nhà máy quốc doanh, chính phủ là một nhà hoạt động quan trọng trong kinh tế. Ngân hàng, đường sắt, công ty hàng không (cả nhà bán xăng máy bay) thuộc về họ, họ sở hữu đa số các xưởng đóng tàu và công ty hàng hải, các nhà cung cấp năng lượng – tất cả họ đều là những thể chế của chính phủ; cũng như những nhà nhập cảng dầu mỏ và các nhà máy lọc dầu Sinopec và Petrochina, tập đoàn nhôm Chinalco hay công ty khai thác dầu ngoài khơi CNOOC.

Cuối những năm bảy mươi, Đảng đã đập vỡ cái được gọi là “chén cơm sắt” cho công nhân, cái bảo đảm một căn hộ, một bảo hiểm ốm đau và một công việc làm chắc chắn cho tới khi về hưu. 25 triệu công nhân bị sa thải và phải sống qua ngày với một số tiền trợ cấp nhỏ hàng tháng.

Các công ty còn lại đều hoàn toàn hay một phần là công ty cổ phần, chính phủ nắm đa số cổ phiếu. Trong cuộc khủng hoảng tài chính, các tập đoàn nhà nước nhận được phần lớn của chương trình đầu tư của Bắc Kinh gồm trên 400 tỉ euro – và qua đó đã trở thành người thắng cuộc của việc này.

Năm 2007, gần 70% của 500 doanh nghiệp Trung Quốc đứng đầu trong danh sách của Forbes là thuộc nhà nước. Thế nhưng nhìn chung thì con số của doanh nghiệp nhà nước giảm liên tục, 2009 còn là 154.000. Nhưng trước sau chúng vẫn chiếm tròn 30% của cái được gọi là khu vực thứ hai và thứ ba, của công nghiệp và dịch vụ – và quỹ của họ ngày càng đầy tiền hơn.[1]

Điều đấy khiến cho sự hình thành của các dự án kinh tế và hạ tầng cơ sở lớn nhất và táo bạo nhất đều nhờ vào nền kinh tế nhà nước này.

Trong khi trong nước Cộng hòa Liên bang [Đức], trong đất nước mà người ta đã phát minh ra loại tàu hỏa chạy trên đệm từ trường, không có chiếc [tàu hỏa chạy đệm từ trường] Transrapid nào lao đi và lao về, cả giữa Berlin và Hamburg lẫn giữa Cảng hàng không München và Quảng trường Karlsplatz cũng không, thì người Trung Quốc đã hành động: họ xây dựng một tuyến giữa Cảng hàng không Thượng Hải Pudong và trạm tàu điện ngầm đường Longyang. Qua đó, các quan chức Trung Quốc đã chứng tỏ lòng can đảm làm cái lớn và hẳn là cũng có nhu cầu to lớn, muốn có được công nghệ đệm của Đức.

Transrapid chỉ là một của nhiều ví dụ. Tàu hỏa cao tốc, những cái nhận được cái tên “Hài Hòa” đẹp đẽ, hiện giờ đã kết nối nhiều thành phố. Ngay trên sa mạch Nội Mông cũng có nhiều cây cầu cạn mà chẳng bao lâu nữa sẽ có tàu hỏa lao qua đó với trên 300 kilômét trong một giờ.

Điều khiến cho các đối tác kinh doanh từ nước ngoài vui mừng đến độ thỉnh thoảng họ hết mức ca ngợi ĐCS và không thích nhìn những tường thuật phê phán của báo chí họ về những vấn để của Trung Quốc, là sự thật, rằng Đảng có khả năng hiện thực cả những sự án khổng lồ một cách nhanh chóng và cương quyết. Hàng chục ngàn hay hàng trăm ngàn người được tái định cư cho đường cao tốc, cảng hàng không và đập thủy điện, và thế là cần cẩu với máy pha bê tông đã bắt đầu quay ngay lập tức.

Nước Trường Giang ở Bắc Kinh

Ở phía Nam của thủ đô Trung Quốc, công nhân đào và khoan kênh đào và đường hầm trong năm 2010. Chẳng bao lâu nữa, dự tính nước từ Trường Giang sẽ chảy qua trên 1000 kilômét đến miền Bắc Trung Quốc, nơi khô hạn từ nhiều năm nay cho tới mức các quan chức đã suy nghĩ về việc dời trụ sở chính phủ ra khỏi Bắc Kinh, có thể là về Nam Kinh ở phía Nam.

Dự án Nam-Bắc này sẽ khiến tiêu tốn khoảng 62 tỉ dollar, tròn 300.000 ngàn người sẽ phải rời bỏ quê hương của họ. Không một ai biết liệu kế hoạch này có hoạt động về lâu dài hay không và nó sẽ có hậu quả nào cho môi trường. Và tuy vậy, chính phủ vẫn quyết định: bắt đầu từ 2014 nước Trường Giang sẽ chảy ra từ những vòi nước ở Bắc Kinh.

Hiện giờ đã xong là một dự án khổng lồ khác của những nhà kỹ sư-viễn mộng: đập Tam Hiệp trong tỉnh Hà Bắc là đập nước lớn nhất và là một trong những dự tính đã gây tranh cãi nhiều nhất thế giới – không chỉ vì cái giá đắt cho người dân của vùng đấy: 1,2 triệu người phải tái định cư. Toàn bộ nhiều thị trấn ở cạnh bờ Trường Giang đã chìm vào trong dòng nước màu nâu.

Hiện giờ, nhiều nỗi lo ngại đã trở thành sự thật: hồ trữ nước đấy là một vũng nước thối khổng lồ, vì các thành phố và nhà máy ở thượng nguồn xử lý nước thải của họ không đúng mức. Sườn núi lở, một vài khu dân cư mới đã bị đe dọa ngay từ bây giờ.

Khoa học gia đã tiên đoán trước tất cả những điều đó, ngay cả nhiều nghị sĩ thông thường là phục tùng mệnh lệnh trong Đại hội đại biểu Nhân dân Toàn quốc, Quốc Hội giả vờ của Trung Quốc, đã dám chống lại đập Tam Hiệp. Mặc dù vậy, Đảng vẫn cương quyết tiến hành dự án. Đập này, họ lý luận, là quan trọng cho việc cung cấp năng lượng, thêm vào đó nó có thể ngăn chận nạn ngập lụt ở hạ lưu Trường Giang và qua đó cứu sống nhiều mạng người. Kể từ lúc đấy, họ đã ăn mừng lòng can đảm và nghị lực cũng như sức sáng tạo của họ.

Sách đỏ, quả đấm giơ lên và không có số

Ai là những người phụ nữ và đàn ông đưa ra những quyết định như vậy – và dẫn dắt Trung Quốc và qua đó là châu Á đi vào tương lai? Tất cả họ đều thuộc đảng phái lớn nhất thế giới, hiện giờ có trên 80 triệu người sở hữu quyển sổ thành viên có màu đỏ. Tất cả họ đã giơ cao quả đấm thề trung thành với tổ chức, cái được tổ chức theo nguyên tắc Lênin của “dân chủ tập trung”, tức là: từ trên xuống dưới.

Đảng lo sao cho không phải ai cũng bình đẳng trước pháp luật. Thay vào đó là luật lệ của hai giai cấp, cái phân biệt giữa đồng chí và con người bình thường. Bù vào đấy, ĐCS đã tạo nên một loại giống như cảnh sát hình sự nội bộ – Ủy ban Kỷ luật Trung ương. Nó sẽ hoạt động, khi một cán bộ bị nghi ngờ có hành động phạm pháp. Cảnh sát và công tố chỉ được phép điều tra chống đảng viên khi các ủy viên của ban kỷ luật cho phép. Thường thì cuối cùng Đảng cũng ấn định trước, rằng phải kết án và phán quyết ra sao.

Chỉ có đảng viên mới có cơ hội thăng tiến trong chính phủ và nhà máy quốc doanh. Hiếm có ngoại lệ. Người mới phải qua giai đoạn thử thách hai năm mà trong đó họ phải chứng tỏ nhận thức chính trị của họ trong các bài luận văn và đóng góp thảo luận. Thêm vào đó là luôn luôn tuân theo lãnh đạo, đi đến bất cứ nơi nào mà họ muốn, và giữ bí mật về nội bộ của tổ chức. Hệ thống này có hiệu quả một cách đáng ngạc nhiên. Không ai biết chính xác ai ở hàng đầu của Trung Quốc quyết định điều gì và tại sao, ai suy nghĩ điều gì, ai liên minh với ai. Đảng không có trong quyển danh bạ điện thoại.

Các cán bộ phải thường xuyên đi học một trong 2700 trường đảng, trước khi họ được thăng chức. Trong đó có thể có những bước nhảy đáng ngạc nhiên trên đường sự nghiệp, bước nhảy từ một ngân hàng nhà nước vào chức vụ thị trưởng hay từ một nhà máy cán thép vào Bộ Văn hóa không phải là không bình thường. Trường Đại học Đảng trung ương đối diện với dinh mùa hè ở Bắc Kinh giảng dạy bên cạnh Marx và Mao là các lý thuyết gia kinh tế Phương Tây Keynes và Stiglitz, họ còn liên kết với Kennedy School of Government ở Đại học Harvard hay với Đại học Cambridge.[2]

Trong cựu thuộc địa Anh Hongkong, một trong các trung tâm tài chính quan trọng nhất của thế giới, cái từ 1997 lại thuộc về Trung Quốc, ĐCS cho tới nay là một tổ chức bí mật, văn phòng đảng của họ và đảng viên ẩn nấp ở phía sau các tổ chức tiền tuyến.

Trích đăng từ quyển “Cuộc Cách mạng châu Á”, của Andreas Lorenz, do Phan Ba dịch, mời các bạn đón đọc

---

[1] Gao Xu: “State-owned enterprises in China: How big are they?”, Worldbank-Blogs, 19/01/2011

[2] Xem Richard McGregor: “The Party – The Secret World of China’s Communist Rulers”, HarpperCollins, New York, 2010