Trung Quốc cần Vịnh Aden để làm gì?

 

Trung Quốc cần Vịnh Aden để làm gì?

Зачем Китаю Аденский залив?

Catherina Zubritskaya

Nguồn: mir-politika.ru

Kichbu posted on 12.11.2012

Xem thêm:

- Đằng sau thông điệp Đại hội 18 "xây dựng Trung Quốc trở thành cường quốc biển"

Trung Quốc là cường quốc lục địa khổng lồ, nhưng nó cũng quản lý một bờ biển dài trải dài hơn 18 nghìn km, diện tích vùng biển của đất nước là khoảng 3 triệu  km2.  Mặc dù vậy, cách đây không lâu, trọng tâm chú ý của Trung Quốc chỉ hướng vào trong nước.

Lý do của điều này ở chỗ, theo truyền thống, mối đe dọa lớn nhất đối với Trung Quốc không xuất phát từ biển  mà từ đất liền: từ phía các đối thủ cạnh tranh trong nước và người dân du mục. Vị trí địa lý của Trung Quốc đã dẫn đến xuất hiện một nền kinh tế nông nghiệp khép kín, với một cấu trúc phân cấp quyền lực mạnh mẽ. Trong lịch sử, phần lớn thương mại của Trung Quốc với thế giới bên ngoài được thực hiện bởi đường trên bộ hoặc thậm chí trên biển, nhưng với sự giúp đỡ của các thương nhân Ả Rập và nước ngoài khác.

Theo báo cáo của cơ quan phân tích "Stratfor" của Mỹ, "Trung Quốc quyết định tập trung vào sự ổn định của biên giới đất liền của mình, chứ không phải những lợi ích tiềm năng mà thương mại trên biển và các nghiên cứu hứa hẹn".

Trong suốt nhiều thế kỷ, chính sách tập trung này trên đất liền là điển hình của Trung Quốc và nhà nước mới - CHND Trung Hoa. Dưới thời Mao Trạch Đông, trọng tâm chú ý của Trung Quốc vẫn còn tập trung vào các vấn đề trong nước, sự yếu kém của Hải quân Trung Quốc  là yếu tố kìm hãm chủ yếu để khai thác các vùng biển, và do đó các như cầu biển của Trung Quốc là không xác định được. Sự phát triển hải quân của Trung Quốc tiếp tục mang tính phòng thủ, tập trung vào việc bảo vệ bờ biển của họ chống xâm lược. Đặng Tiểu Bình mong muốn phát triển kinh tế các cùng ven biển Đông Trung Quốc và Nam-Trung Quốc (Biển Đông-Việt Nam). Chi phi quân sự của Trung Quốc như trước tập trung vào quân đội, còn hải quân được giao vai trò chủ yếu phòng thủ. Phần lớn các nguyên tắc chính sách của Đặng Tiểu Bình là chủ đạo trong hai thập kỷ gần đây. Nguyên tắc cơ bản được tiến hành bởi Trung Quốc vẫn còn  là chiến lược tránh đối đầu trực tiếp. Hải quân Trung Quốc không có khả năng thách thức vai trò chiếm ưu thế trên biển của Mỹ, ngoài ra, Trung Quốc cho thấy không có mong muốn mở rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực bằng vũ lực: công cụ ưu tiên cho hiện thực hóa các kế hoạch của mình đối với Trung Quốc luôn luôn là kinh tế.

Từ những năm 1990s, với việc mở rộng các mối quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc với các nước khác đã bắt đầu xảy ra việc xem xét lại chính sách này. Để đảm bảo cho các lợi ích kinh tế của mình và tăng cường ảnh hưởng, Trung Quốc đã bắt đầu cần thiết đưa các chiến lược hải quân tích cực đi vào cuộc sống. Sự cần thiết  bảo vệ hiệu quả các lợi ích kinh tế của mình đã buộc Trung Quốc hiện đại hóa  Quân đội Giải phóng Trung Hoa. Các nhà quan sát quân sự thống nhất ý kiến rằng 10 năm qua đã trở thành thế kỷ hoàng kim cho việc hiện đại hóa quân đội Trung Quốc. Trong năm 2012, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc  tăng 11,2% và đạt 670,274 tỷ nhân dân tệ /USD 106,4 tỷ. Ba thập kỷ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng đã cho phép Pekin đầu tư nhất quán và liên tục vào nghiên cứu và chế tạo trong lĩnh vực vũ khí.

Kết quả của nhiều năm nỗ lực trong lĩnh vực quân sự của Bắc Kinh là việc triển khai các loại vũ khí mới, bao gồm cả tên lửa đạn đạo, tàu ngầm, máy bay tiêm kích thế hệ mới và tàu sân bay. Triển khai tiềm năng hải quân của Trung Quốc hiện tại chủ yếu trong hai khu vực: ở biển Nam- Trung Hoa (biển Đông), mà nó trong những năm gần đây đã trở thành một trong điểm thường xuyên bất ổn định trong khu vực Đông Á,  và ở Vịnh Aden không xa bờ biển Somalia, nơi tàu bè  Trung Quốc tham gia một phần trong việc hộ tống quốc tế các tàu thương mại.

Somalia nằm không xa tuyến đường thương mại hàng hải lớn thứ hai về mật độ tàu thuyền trên thế giới, theo đó hàng năm lên đến 23 nghìn tàu, bao gồm 7% tàu chở dầu và 26% tất cả tàu vận chuyển container đi qua. Sự hiện diện của lực lượng quốc tế trong khu vực trong những năm gần đây tất nhiên rất quan trọng: ở đây có đến 40 tàu hải quân của  ít nhất 20 quốc gia hoạt động. Hoạt động điều phối quốc tế chống hải tặc đã trở thành hiện tượng rất đáng chú ý của thế giới hiện đại, bởi vì tàu thuyền của các nước tham gia vào đây. Hải quân của các nước trong những điều kiện bình thường rất hiếm khi hợp tác với nhau, bao gồm của cả Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, Iran, Pakistan, Ấn Độ và Hoa Kỳ. Theo đại diện của Bộ Quốc phòng CHND Trung Hoa Geng Yanshen gần đây cho biết, kể từ tháng Mười hai năm 2008, Trung Quốc hộ tống tổng cộng 4734 tàu ở Vịnh Aden và vùng biển ngoài khơi bờ biển Somalia. Theo lời của Geng Yanshen, Trung Quốc đã phái tổng cộng 31 tàu quân sự để hộ tống tàu trong khu vực. Đồng thời, các chuyên gia Trung Quốc tích cực nhấn mạnh rằng Trung Quốc tham gia trong các đoàn tàu hộ tống trong bất luận trường hợp nào không nên xem như là ví dụ xa rời chính sách phòng thủ. Như các nhân vật chính thức đã tích cực tuyên bố rằng Trung Quốc không có ý định thiết lập căn cứ hải quân bên ngoài lãnh thổ của mình. Mặc dù cuối năm 2011 đã xuất hiện thông tin rằng các tàu của Hải quân CHND Trung Hoa thực hiện sứ mệnh bảo vệ vận chuyển quốc tế chống cướp biển ở Vịnh Aden, sẽ yêu cầu Seychelles và các quốc gia khác được ghé vào các cảng của họ để tiếp nhiên liệu và bổ sung các nguồn dự trữ và sửa chữa, các chuyên gia quân sự của Trung Quốc nhấn mạnh rằng hành động này "trong bất kỳ trường hợp nào không có nghĩa rằng Hải quân của CHND Trung Hoa có ý định xây dựng tại các vị trí này các căn cứ quân sự".

Lần mới đây, vào tháng Chín, bản thân bộ trưởng Bộ Quốc phòng CHND Trung Hoa Liang Guanglie đã bác bỏ khả năng xây dựng các căn cứ hải quân: "Ngay từ đầu thực hiện sứ mệnh của mình hộ tống tàu ở Vịnh Aden và ngoài khơi Somalia vào cuối năm 2008, Hải quân Trung Quốc đã tiến hành cung cấp hậu cần từ cảng Djibouti , Oman và Yemen. Theo sự cần thiết cho các tàu hộ tống, chúng tôi, có thể, sẽ xem xét vấn đề về nguồn cung cấp hậu cần kỹ thuật hoặc neo đậu một thời gian ngắn tại các cảng tương ứng của các nước khác. Tuy vậy, việc cung cấp hậu cần không có liên quan nào đến việc thành lập các căn cứ quân sự ở nước ngoài".

Tuy nhiên, thậm chí nếu tránh vấn đề xây dựng căn cứ hải quân, điều đáng chú ý là tại Vịnh Aden, Trung Quốc duy trì một đoàn tàu chiến đủ mạnh mẽ. Nhớ lại rằng Hải quân CHND Trung Hoa đã phái đến vùng Vịnh Aden và vùng lãnh hải của Somalia 31chiếc tàu. Trong đội hình hải quân trở về Trung Quốc vào tháng Chín, bao gồm khu trục tên lửa "Thanh Đảo", một chiến hạm tên lửa "Yên Đài" và tàu hỗ trợ "Veyshanhu". Các chuyên gia đưa ra ý kiến xác đáng rằng việc tăng cường đội tàu chiến của Hải quân CHND Trung Hoa tại Vịnh Aden theo đuổi những mục đích chiến lược quy mô lớn hơn là chỉ đơn thuần thực hiện các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc về đảm bảo an ninh hàng hải, rằng như vậy Hải quân CHND Trung Hoa có được kinh nghiệm mới trong việc tổ chức và tiến hành các hoạt động hàng hải chiến lược cách xa các cơ sở hậu cần.

Việc đảm bảo các lợi ích kinh tế của riêng mình là nguyên nhân khác, có thể, quan trọng hơn. Trung Quốc là đối thủ chính yếu trong việc thực hiện một loạt các dự án  cơ sở hạ tầng và năng lượng ở Châu Phi. Theo các thông tin của hãng Tân Hoa Xã của Trung Quốc, thương mại hai chiều giữa Trung Quốc và châu Phi tăng từ 5 tỷ USD trong năm 1995 đến 150 tỷ USD trong năm 2010 và đạt mức cao kỷ lục 166 tỷ USD trong năm 2011. Tổng vốn đầu tư của CHND Trung Hoa tại châu Phi đã vượt quá 40 tỷ USD, trong đó 14,7 tỷ USD  đầu tư trực tiếp. Trong năm 2011, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất ở châu Phi, và châu Phi đứng thứ tư trong danh sách các đối tượng chính đầu tư của Trung Quốc. Trung Quốc hỗ trợ châu Phi xây dựng trường học, bệnh viện, đường giao thông, cũng như đào tạo của các chuyên gia địa phương và trong nhiều lĩnh vực khác.

Không nên quên rằng những lợi ích thực dụng - đảm bảo an ninh của các tuyến đường thương mại - có thể đưa đất nước tiến xa hơn nhiều so với những kế hoạch ban đầu. Chính những lợi ích thương mại đã biến Vương quốc Anh vào thời của mình không đơn giản trở thành cường quốc biển lớn, mà là "chúa tể của biển". Ngay từ thế kỷ 16 Vương quốc Anh như một quốc gia biển chưa vươn ra ngoài phạm vi tây-bắc châu Âu. Tuy nhiên, ngay trong thế kỷ 17, sự hiện diện của tàu thuyền của Anh từ miền bắc nước Nga đến Địa Trung Hải, và ở một số vùng riêng lẻ của Mỹ, châu Phi và châu Á, đã trở thành khá phổ biến. Thông qua lăng kính này có thể xem các sự kiện Vịnh Aden: để có được kinh nghiệm tiến hành các hoạt động xa bờ biển của mình, thử nghiệm các đơn vị vũ khí mới của Hải quân, bảo vệ các  lợi ích của mình ngày càng tăng ở châu Phi, Trung Quốc, có thể, đang ở trên con đường, mà trong tương lai sẽ buộc nó xem xét lại từng phần chiến lược hàng hải của mình và  chuyển sang từ các chiến lược phòng thủ thuần túy sang những hành động  lượng ngắm tích cực hơn.