Người Latvia nói về các giá trị của thời kỳ Xô viết

Ценности советской эпохи

Valeri Bukhvalov, tiến sĩ Khoa học giáo dục
Nguồn: baltijalv.lv và newsland.com
Kichbu posted on 27.12.2012

Ngày 30 tháng Mười hai vừa tròn 90 năm thành lập Liên bang các nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô Viết - Liên Xô. Ngày kỷ niệm này thẳng thắn mà nói ý nghĩa hơn, đặc biết xét đến kinh nghiệm 20 năm sống trong những điều kiện của "những giá trị dân chủ". Đa số trong chúng ta - sinh ra ở Liên Xô, đa số từ đa số này trở thành những người chân chính ở ngay Đất nước Xô Viết. Những người chân chính trong cách hiểu của tôi - đó là những người đặt những nguyên tắc đạo đức cao hơn lợi ích cá nhân.

Chúng ta đã được những gì với 'những giá trị dân chủ" ai cũng biết, và chúng ta đã mất điều gì từ thời kỳ Xô Viết, sẽ không thừa để nhớ lại, đặc biệt đối với thế hệ trẻ. Chẳng có gì là bí mật, rằng những người trẻ tuổi hôm nay thường phải đối mặt với sự lừa dối trắng trợn về cuộc sống của những người dân trong thời kỳ Xô Viết - bảo rằng, thời kỳ chiếm đóng nặng nề, với sự đàn áp dân chủ đủ kiểu và nỗi thống khổ thường xuyên của nhân dân. Vậy thì, về những giá trị xã hội chủ nghĩa mà tôi tin chắc đối với nhiều người và cả hôm nay là những giá trị không còn nghi ngờ gì nữa.


 

Bìa sách: NHỮNG GIÁ TRỊ CỦA THỜI KỲ XÔ VIẾT

Giá trị thứ nhất và, có lẽ, quan trọng nhất của thời kỳ Xô Viết là giáo dục. Vào thời đó nhà nước đã tạo nên sự tôn thờ giáo dục đích thực và cần thấy, nhà nước đã tạo ra tất cả đảm bảo cần thiết cho mỗi người được học hành. Giáo dục ở tất cả các cấp từ nhà trẻ đến  đào tạo tiến sĩ không phải trả tiền, tiếp cận được và có chất lượng. Trước những năm 70s, giáo dục trung học cơ bản, vào đầu những năm 70s, là bắt buộc.

Đất nước phát triển nhanh chóng, các nhà máy mới được xây dựng, những khuynh hướng mới của nền kinh tế được hình thành, khắp nơi đòi hỏi những cán bộ có trình độ. Xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ gắn với các kế hoạch phát triển kinh tế. Các công nghệ mới được áp dụng, cán bộ được đạo tạo từ trước. Đó là hôm nay Latvia không cần đến các chuyên gia, chẳng có đâu mà làm việc, trong thời kỳ Liên Xô có những vấn đề bình diện khác - thiếu những người lao động, đặc biệt, có chuyên môn cao.

Nếu một người trẻ tuổi không có trình độ trung học, thì chẳng ai buộc anh ta phải thi, nói rằng, đi học các lớp buổi tối và học gượng ép. Tạo những điều kiện kinh tế để thu hút mọi người nhận học vấn trung học. Bảo đảm mức lương trung bình cho thời gia học tập, những ngày nghỉ bổ sung, giảm thời gian làm việc trong những ngày đi học. Đối với những người dù chỉ có thâm niên một năm làm việc, vào các trường trung cấp kỹ thuật và đại học không phải thi cử - hãy thi và chỉ cần được các điểm ba (thang điểm 5/5 - Kichbu) thế là bạn trở thành sinh viên.

Hơn thế, các xí nghiệp trả tiền học bổng cho các sinh viên của mình - từ 80 đến 120 ruble một tháng, với điều kiện rằng sau khi tốt nghiệp người đó sẽ  trở về làm việc tại xí nghiệp. Giáo dục và những người có học vấn được đánh giá cao, trước hết, bằng việc có khả năng làm việc theo ngành nghề với sự thăng tiến tiếp theo. Những chuyên gia trẻ trong lĩnh vực kinh tế nông nghiệp có nhiều ưu đãi hơn: nhà ở miễn phí, không phải xếp hàng cho con vào nhà trẻ, các kỳ nghỉ miễn phí ở nhà an nghĩ dưỡng và nhiều điều khác. Hãy học, hãy trở thành người có chuyên môn, nhà nước sẽ giúp đỡ.

Giá trị thứ hai của thời kỳ Xô Viết - không còn nghi ngờ gì nữa, đó là sự hỗ trợ xã hội cho mọi người trong bất kỳ những rủi ro và bất hòa nào trong cuộc sống. Các công đoàn có ý nghĩa to lớn trong sự hỗ trợ này. Các công đoàn Xô Viết là những tổ chức có uy tín và giàu kinh nghiệm. Trong nhiều trường hợp mọi người nhờ sự giúp đỡ vật chất ở công đoàn và luôn luôn nhận được sự giúp đỡ.

Hôm nay các công đoàn không có thực lực, thậm chí chẳng có gì mà viết về sự hỗ trợ vật chất, đơn giản vì nó không có. Ở đất nước Xô Viết có hơn ba mươi hình thức trợ cấp, và không thể để có người đói ăn, lang thang trên đường phố, không nhà cửa. Vâng,  các trợ cấp xã hội không lớn, chẳng hạn, trợ cấp cho bà mẹ-độc thân chỉ 30 ruble một tháng. Nhưng bà mẹ-độc thân làm việc và nhận lương, vâng với đồng ruble nhỏ bé Xô Viết có thể mua ở cửa hàng được nhiều hơn bằng đồng lat dân chủ.

Điều đó cũng đúng ngay với cả lương hưu. Lương hưu tối đa của một người Xô Viết bình thường là 132 ruble. Nhưng tiền trả cho một căn hộ ba phòng với điện thoại một tháng - 25 ruble cả mùa hè và cả mùa đông. Ở đất nước Xô Viết có các quỹ xã hội, các khoản tiền nhà được trợ cấp từ đó. Nhìn chung mức sống của đa số trung bình, có cả những gia đình khó khăn, nhưng nghèo đói tràn lan không có như dưới các giá trị dân chủ.

Còn thêm một giá trị rất quan trọng của chủ nghĩa xã hội - tinh thần tập thể. Tập thể - đó là sức mạnh vĩ đại, hiểu điều này, chính quyền Xô Viết bằng mọi cách xây dựng các tập thể. Cũng có những lúc quá thái khi các đồng chí can thiệp vào cuộc sống gia đình riêng tư, nhưng tập thể luôn luôn giúp đỡ mọi người cả trong công việc, và cả ngoài công việc. Quan hệ giữa người với người thật sự là đồng chí, mọi người suy nghĩ không chỉ về bản thân mình, mà còn về những đồng chí khác cùng giai cấp, cũng tổ đội lao động, cùng lớp sinh viên, cùng phân xưởng.

Hộm nay bằng mọi cách đó là vun trồng chủ  nghĩa cá nhân và ích kỷ xã hội - hãy nghĩ đến bản thân, không giúp đỡ bất kỳ ai. Què quặt đạo đức với cái tên giá trị dân chủ. Trong thời đại Xô Viết chúng ta ngay từ tuổi đội viên thiếu niên đã được được dạy một chân lý đơn giản, nhưng rất đúng đắn - mình vì mọi người và mọi người vì mình. Trong các tập thể của chúng ta có những người rất khác nhau, nhưng tất cả sống theo những nguyên tắc đạo đức chung.

Chủ nghĩa yêu nước như một giá trị khác đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp củng cố đất nước và giáo dục thế hệ trẻ. Cần nói rằng ở đất nước hệ thống giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh thiếu niên đã tổ chức và hoạt động thành công. Trước hết, nói về các lý tưởng. Trong những năm học phổ thông, những lý tưởng của chúng ta là những trẻ em-anh hùng và các cựu chiến binh của Chiến tranh Ái quốc vĩ đại. Ngay từ lớp năm, chúng ta đã tham gia vào hoạt động yêu nước: các trò chơi thể thao quân sự "Chớp nguồn" và "Chim ưng nhỏ", các hoạt động Timur giúp đỡ  người già và bệnh tật, các bài học ở trường phổ thông và những dạ hội tưởng niệm, các trại hè thể thao quân sự và các trại hè thiếu nhi, các  chuẩn mực thể thao "Sẵn sàng lao động và phòng vệ", "Sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc", những chuyến đi tham quan các di tích chiến tranh, nghĩa vụ chung của người lính.

Chúng ta là những người yêu nước của đất nước mình, chúng ta tự hào đất nước của mình. Ai hôm nay tự hào tình cảnh sống dỡ chết dỡ và một Latvia sụp đổ? Và nếu tự hào, thì tự hào cụ thể cái gì?

Thêm một giá trị Xô Viết nữa đã hoàn toàn bị đánh mất trong thời kỳ dân chủ - viễn cảnh xã hội. Có thể chế nhạo đảng cộng sản và các đại hội đảng của nó bao nhiêu đi nữa tùy thích. Nhưng cần nhớ lại rằng tại các đại hội của ĐCS Liên Xô đã ra những quyết định cụ thể để phát triển đất nước, nâng cao phúc lợi của người dân và những quyết định này hầu hết đã được thực hiện. Mọi người nhìn thấy viễn cảnh xã hội. Mọi người hiểu rằng tương lai con cái của họ có được đảm bảo - giáo dục, việc làm, nhà ở, các đảm bảo xã hội.

Hôm nay những điều đó không có gì. Những viễn cảnh như thế nào của người dân Latvia? Không ai biết, liệu chúng sẽ có hay không sau mười năm nữa nếu chính quyền thảo luận nghiêm túc cắt giảm lương hưu, trong những điều kiện thất nghiệp tràn lan và người dân bỏ ra nước ngoài.

Và, cuối cùng, về giá trị chủ yếu của thời kỳ Xô Viết trong cách hiểu của tôi. Đó là nói về sự tôn trọng của nhà nước đối với người dân bình thường. Không quan trọng nghề nghiệp của bạn là gì, không quan trọng bạn có tài sản và học vấn như thế nào, trong thời kỳ Xô Viết bất kỳ người nào cũng được tôn trọng.

Được tôn trọng, có nghĩa đó là những quyền cơ bản của bạn được học tập,  y tế, trợ giúp xã hội, công việc, nhà ở miễn phí, được bảo đảm bằng Hiến pháp của đất nước. Và nếu các quyền của bạn bị vi phạm, thì có những cơ chế bảo vệ hữu hiệu. Không, lúc bấy giờ không có các ủy ban bảo vệ nhân quyền, bởi vì rằng bản thân chính quyền đã bảo vệ bạn khỏi thất nghiệp, không nhà cửa, nghèo đói. Một bài báo phê bình luôn luôn được xem xét ở các công sở, các tổ chức đảng, công đoàn. Các quyết định  cụ thể được ban hành.

Hôm nay ai bảo vệ những người dân bình thường khỏi nghèo đói? Tại sao hôm nay mọi người phải nhẫn nhục cầu xin công việc bồi bàn và trì hoản trả tiền nhà? Bởi vì rằng hôm nay người ta áp đặt cho chúng ta đồ ăn thiu chính trị với tên gọi "những giá trị dân chủ" và đa số đói nghèo như một lối sống. Vì công bằng mà thừa nhận rằng chính bản thân chúng ta phần nhiều có lỗi. Rất nhiều người muốn sống sung sướng nói như ở Vương quốc Anh. Nhưng chúng ta lại không muốn nghĩ rằng một cuộc sống tươi đẹp như thế đã được tạo dựng hàng thế kỷ nay. Vâng, còn ai không kết bạn với trí thông minh, người đó mãi mãi như thế, các bạn tự mình hiểu ở đâu.

-----